İnternetin sınırları kaldırdığı bir çağda, bazı insanlar hâlâ taş devri koşullarında yaşamayı sürdürüyor. Amazon ormanları, Papua Yeni Gine’nin dağlık bölgeleri ve Hindistan’a bağlı Andaman Adaları, dünyayla iletişim kurmayı reddeden veya onlardan gizlenen yüzlerce insan topluluğuna ev sahipliği yapıyor. Bilim insanları bu kabileleri “temassız topluluklar” olarak adlandırıyor. Peki kim bu insanlar ve neden hâlâ “medeniyetle” bağlantı kurmuyorlar?
TEMASSIZ KABİLELER KİMLERDİR?
Temassız kabileler (İng. “uncontacted tribes”), modern dünya ile gönüllü veya zorunlu olarak iletişim kurmamış, bağımsız ve izole biçimde yaşayan yerli halklardır. En çok Brezilya, Peru, Kolombiya, Papua Yeni Gine ve Endonezya’da görülürler. Çoğu ormanlık veya dağlık bölgelerde yaşar. Bu topluluklar modern teknolojiye, sağlık sistemlerine ya da sanayi ürünlerine ulaşmaz. Yaşamlarını tamamen avcılık, toplayıcılık ve ilkel tarımla sürdürürler.
NEDEN TEMAS KURMUYORLAR?
Bazı kabileler, geçmişte yaşadıkları travmalar nedeniyle modern insanlarla temastan kaçınır. Özellikle 20. yüzyılın başlarında yapılan ilk temaslarda, birçok kabilenin üyeleri hastalıklar nedeniyle öldü. Bağışıklık sistemleri, dış dünyanın virüslerine karşı tamamen savunmasızdı. Örneğin; grip, kızamık ve çiçek gibi hastalıklar temas kurulan kabilelerde kitlesel ölümlere yol açtı. Bu travmalar, sonraki kuşaklarda dış dünyaya karşı büyük bir korkuya dönüştü.
SAYILARI NE KADAR?
Dünya genelinde yaklaşık 100 ila 150 arasında temassız kabile bulunduğu tahmin ediliyor. Sadece Amazon yağmur ormanlarında 80’den fazla kabileden söz ediliyor. Ancak bu sayı tam olarak bilinmiyor çünkü bu kabilelere istem dışı yaklaşmak bile yasak.
HANGİ ÜLKELERDE BULUNUYORLAR?
Brezilya: Amazon’da 70’ten fazla temassız kabile tespit edildi.
Peru: Amazon’un batısında, özellikle Madre de Dios bölgesinde yoğunlaşmış durumda.
Papua Yeni Gine: 800’den fazla dilin konuşulduğu bu ülkede hâlâ izole yaşayan topluluklar var.
Hindistan (Andaman Adaları): Sentinel Adası’nda yaşayan Sentinel kabilesi, dış dünyayı tamamen reddediyor.
HUKUKİ VE ETİK SINIRLAR
Birçok ülke bu kabilelerin yaşam alanlarını yasal olarak koruma altına almıştır. Örneğin, Brezilya’da FUNAI (Ulusal Yerli Halklar Vakfı), bu kabilelerin izole şekilde yaşamalarını sağlamakla görevlidir. Ayrıca Uluslararası Af Örgütü ve Survival International gibi STK’lar, bu kabilelerle temasa geçilmemesi yönünde çağrılar yapar.
