Çin, 21. yüzyılın ticaret ve jeopolitik haritasını yeniden şekillendirme hedefiyle on yıl önce başlattığı “Bir Kuşak, Bir Yol” projesini kararlılıkla ilerletiyor. Kadim İpek Yolu’ndan ilham alan bu devasa girişim, Asya ve Avrupa’yı modern altyapı ağlarıyla birbirine bağlamayı hedeflerken, Pekin’in küresel nüfuzunu artırma stratejisinin de merkezinde yer alıyor. Ancak proje, bazıları için eşsiz bir kalkınma fırsatı sunarken, eleştirmenler tarafından “borç tuzağı diplomasisi” olarak adlandırılıyor.
Tarihi İpek Yolu’nun romantik imajının aksine, “Yeni İpek Yolu”nun temelini kervanlar değil, yüksek hızlı trenler, devasa limanlar ve enerji boru hatları oluşturuyor. Pekin, bu ağın inşası için yüz milyarlarca dolar yatırım yaptı ve bugüne kadar 140’tan fazla ülke ile mutabakat zaptı imzaladı. Proje, Orta Asya’daki otoyollardan Akdeniz’deki limanlara kadar geniş bir coğrafyayı kapsayarak şimdiden birçok kentsel ve kırsal alanı dönüştürmeye başladı.
Ancak projenin hedefleri salt ekonomik değil. Çin, birçok ülke için hayati önem taşıyan altyapıları inşa ederek kendisini “vazgeçilmez bir ortak” konumuna getiriyor. Bu durum, Pekin’in yakın zamana kadar Batı’nın etki alanında olan bölgelerdeki jeopolitik nüfuzunu önemli ölçüde artırıyor.
Ülkeleri bilinçli olarak borçlandırmakla suçlanıyor
Proje, uluslararası arenada hararetli tartışmalara neden oluyor. Eleştirmenler, Pekin’i gelişmekte olan ülkeleri bilinçli olarak borçlandırarak onları kendilerine bağımlı hale getirmek ve ileride stratejik tavizler koparmakla suçluyor. Bu yaklaşım “borç tuzağı diplomasisi” olarak adlandırılıyor.
Diğer yandan destekçileri ise, projenin ciddi altyapı eksikliği çeken ülkelere Batı’nın sunmadığı bir modernleşme ve kalkınma fırsatı sağladığını savunuyor.
Nihayetinde, “Bir Kuşak, Bir Yol” girişimi, basit bir ticaret koridorundan çok daha fazlasını ifade ediyor: Asya’nın liderliğinde yeni bir küresel sistem kurma vizyonunu temsil ediyor. Teknolojik rekabetin ve jeopolitik gerilimlerin arttığı bir dünyada, bu dev projenin başarısı veya başarısızlığı, önümüzdeki on yıllar boyunca küresel güç dengesini şekillendirecek en önemli faktörlerden biri olacak.
