Gerçek mi, Kurgu mu?
Yapay zekâ teknolojilerinin gelişimiyle birlikte, görsel üretim araçları da inanılmaz bir hızla evrim geçirdi. Artık yalnızca birkaç saniyede, gerçekmiş gibi görünen yüzler, mekânlar ve olaylar oluşturmak mümkün. Ancak bu teknolojik büyüme, beraberinde ciddi etik, toplumsal ve güvenlik sorunlarını da getiriyor.
Hipergerçekçilik Tehlikesi: Gözümüzü Kandıran Görseller;
Yapay zekâ destekli görsel üretim araçları (örneğin DALL·E, Midjourney, Stable Diffusion), insan gözünün ayırt etmekte zorlandığı ölçüde gerçekçi görseller oluşturabiliyor. Özellikle haber görsellerinde, sosyal medyada ya da reklam alanlarında kullanılan bu görüntüler,
kullanıcıların algısını kolayca manipüle edebiliyor.
“Halk, teknolojinin hızına yetişemiyor. İnsanlar neyin gerçek neyin kurgu olduğunu ayırt edemediği için, toplumsal güven ve medya diğer olaylara da güvenilirliği etkiliyor.”
Toplumda Kandırılmak Yorgunluğu;
Sahte görseller, özellikle kriz anlarında ya da seçim dönemlerinde kamuoyunu yanıltarak dezenformasyona yol açabiliyor. Bir liderin hiç yaşanmamış bir olayda fotoğraflanmış gibi sunulması, bir doğal afetin abartılması ya da küçümsenmesi gibi örnekler, karar alma süreçlerini doğrudan etkileyebiliyor.
Psikolojik Yansımalar;Sürekli olarak doğruluğu şüpheli içeriklerle karşılaşan bireylerde “gerçeklik yorgunluğu” gelişiyor. Bu durum, insanların güven duygusunu zayıflatıyor, umutsuzluk ve güvensizlik ortamı yaratıyor.
Peki,Nasıl Önlenebilir?
- Yasal Düzenlemeler:
Yapay zekâ ile oluşturulan içeriklerin açıkça etiketlenmesi yasal zorunluluk haline getirilebilir. Avrupa Birliği’nin Dijital Hizmetler Yasası bu konuda öncü adımlar atıyor.AI etiketi her yapay görselin altında mutlaka eklenmeli.
- Görsel Doğrulama Araçları:
İnternette dolaşan görsellerin kaynağını, oluşturulma tarihini ve yapay zekâ ürünü olup olmadığını tespit eden çeşitli platformlar geliştiriliyor (örneğin Hive Moderation, Sensity AI).
- Medya Okuryazarlığı Eğitimi:
Özellikle yaşlılara ve arkasından gençlere yönelik medya okuryazarlığı eğitimi yaygınlaştırılmalı. İnsanların görsel manipülasyonları tanıma becerileri artırılmalı.
- Gönüllü Etik Kurallar:
Medya kuruluşları, reklam ajansları ve sosyal medya platformları, yapay içerikleri etik ilkelere uygun şekilde üretme ve paylaşma konusunda şeffaflık taahhüdü vermeli.
Gerçeği Korumak Hepimizin Sorumluluğu;
Yapay zekâ, kuşkusuz yaratıcılığı ve üretkenliği artıran bir araç. Ancak bu gücün denetimsiz kullanımı, toplumsal bütünlüğe zarar verebilir. Gerçek ile yapay arasındaki çizginin bulanıklaştığı bu yeni çağda, bireylerin, kurumların ve yasa yapıcıların birlikte hareket etmesi kaçınılmaz hale geliyor.
Alev Celep – Özel Haber
Konuk Yazar
