Hukuka aykırılığı baştan belli olan işlemler geçersiz sayılır. Mutlak butlan, hukuki işlemlerin hiç doğmamış sayıldığı en ağır geçersizlik türüdür. Peki, Mutlak butlan nedir, ne demek? Mutlak butlan sebepleri neler?
MUTLAK BUTLAN NEDİR?
Butlan kelime olarak hükümsüz, geçersiz anlamına gelir. Hukukta butlan, yapılan hukuki işlemin temelinde bir eksiklik veya bozukluk olması sonucu hükümsüz olmasıdır.
Mutlak butlan, bir hukuki işlemin kesin ve baştan itibaren geçersiz olmasıdır. Bu durum; işlemin, kurucu unsurlarının var olmasına rağmen hukukun emredici hükümlerine aykırı olması nedeniyle meydana gelir. Mutlak butlan, çoğunlukla bir hukuki işlemin; hukukun emredici kurallarına, kamu düzenine, ahlaka veya kişilik haklarına aykırı olması sebebiyle ortaya çıkar.
NİSPİ BUTLAN NEDİR?
Nisbi butlan, hukuki işlemin belirli sebeplerle geçersiz sayılması ancak bu geçersizliğin ilgili taraflarca ileri sürülmesi gereken bir durum olmasıdır. Bu geçersizlik, mutlak butlana göre daha hafif bir geçersizliktir ve genellikle sözleşme taraflarından birini koruma amacıyla getirilir.
Nisbi butlan durumunda; hukuki işlem baştan itibaren geçersiz sayılır ancak bu geçersizlik ancak ilgili tarafın beyanıyla geçerlilik kazanır veya geçersizlik kararı alınır. Nisbi butlan durumunun varlığını mahkeme kendiliğinden dikkate almaz.
Nispi butlan; hata, hile ve tehdit durumlarında gündeme gelir.
HANGİ DURUMLARDA MUTLAK BUTLAN SÖZ KONUSUDUR?
Türk Borçlar Kanunu’na göre aşağıdaki hallerde mutlak butlan geçerlidir:
Hukuka ve ahlaka aykırı işlemler
İmkânsız konulu sözleşmeler
Kanuna aykırı hükümler içeren sözleşmeler
Gerçek irade dışında yapılan işlemler (örneğin tehditle imzalanan sözleşmeler)
Sözleşme serbestisinin olmadığı kişiler arasında yapılan bazı işlemler (örneğin tam ehliyetsiz bir kişinin yaptığı hukuki işlem)
