İsrail İran savaşı ateşkesle sona erdi ancak Tahran’ın nükleer faaliyetleri hâlâ tartışma konusu.
Yeni uydu görüntüleri İran’ın Fordo uranyum zenginleştirme tesisinde yeni bir erişim yolu inşa ettiğini gösteriyor.
Görüntüler ayrıca Tahran yönetiminin, geçen ayki ABD hava saldırısının, yeraltındaki kritik nükleer tesise verdiği zararı değerlendirmek için kullanılabilecek inşaat ekipmanlarını taşıdığını otaya koyuyor.
Uydu şirketi Maxar Technologies tarafından son günlerde çekilen görüntülerde, Fordo nükleer tesisinin bulunduğu dağa doğru yeni bir yol ile ekskavatör ve mobil vinçler görülüyor.
İran’ın nükleer programını inceleyen bir düşünce kuruluşu olan Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü, ekskavatörün muhtemelen yeraltı tesisine verilen hasarı incelemek üzere Amerikan bombalarının açtığı deliklerden aşağı kamera ya da personel göndermek için bir hazırlık alanı hazırladığını bildirdi.
“DAMPERLİ KAMYONLAR ENKAZ TAŞIYOR”
Donald Trump yönetimi, Natanz, İsfahan ve Fordo’nun “yok edildiğini” öne sürüyor.
Amerikan uzun menzilli bombardıman uçakları, 22 Haziran’da tesise 12 adet devasa “bunker buster” (sığınak delici) bombası atmıştı. 30 tonluk silahlar, yeraltında patlamadan önce dağı delmek üzere tasarlanmıştı.
Saldırıdan geriye uydu fotoğraflarında görülebilen delikler kaldı.
Bilim Enstitüsü, Fordon’un doldurulmuş tünel girişlerinde gözle görülür bir faaliyet tespit edilmediğini belirtti. Uydu görüntülerinde beliren kamyonlardan birkaçının, enkazı taşımak için kullanılan damperli kamyonlar olduğu anlaşılıyor.
URANYUM STOKUNA NE OLDU?
ABD’nin “Gece Yarısı Çekici” operasyonu sonrası hala bazı cevapsız sorular var. Örneğin İran’ın yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun imha edilip edilmediği bilinmiyor. İkinci olarak; bundan sonra İran nükleer silah edinmeyi seçerse bunun ne kadar zaman alacağı tartışması.
İran, uranyumun, ABD bombardımanından önce başka yerlere taşındığını öne sürüyor. İranlıların uranyum stokunun büyük bir kısmını benzer bir saldırıdan korumak için yeraltına yerleştirdikleri, İsfahan’daki tünellerin bazı girişlerini kapattıkları düşünülüyor.
Bu durumda, uranyum bozulmadan kaldığı ölçüde, İran’ın programına sadık kalarak bu uranyuma erişmesi bekleniyor.
ULUSLARASI ATOM ENERJİSİ AJANSI’NA GİRİŞ YASAĞI
Tahran yönetimi, önceki gün Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Rafael Grossi ve teknik ekibin İran’a girmesini yasakladı. Tesislere kamera yerleştirilmesi de reddedildi.
Bu da operasyonların şeffaflıktan uzak devam edeceği anlamına geliyor.
Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi’nde kıdemli araştırma görevlisi olan Richard Nephew, Foreign Affairs’te yazdığı yazıda, İran’ın hala silah amaçlı uranyum zenginleştirebilecek santrifüjlere sahip olup olmadığının bilinmediğini vurguladı.
