NASA bilim insanları, Grönland’ın devasa buz tabakasını haritalamak için gelişmiş radar teknolojisi kullanırken inanılmaz bir keşfe imza attı: Yüzeyin 30 metre altında, Soğuk Savaş döneminden kalan, terk edilmiş bir ABD askeri üssü…
“Camp Century” olarak adlandırılan bu üs, aslında bir araştırma tesisi şeklinde inşa edilmiş olsa da, asıl amacı Sovyetler Birliği’ne karşı olası saldırılar için nükleer füzeleri barındırmak ve 11.000 askere ev sahipliği yapacak bir yeraltı şehri kurmaktı. 1959 – 1960 yılları arasında inşa edilen ve 2.800 metrelik yeraltı tünellerinden oluşan bu dev tesis, “Buz Solucanı Projesi”nin merkeziydi.
Bu sıra dışı keşifle sonuçlanan projenin eş lideri ve NASA Jet İtki Laboratuvarı’ndan bilim insanı Alex Gardner, gördüklerinin kendileri için tam bir şok olduğunu ifade etti: “Buzun yatağını arıyorduk ve Camp Century ortaya çıktı. Bu kadar ücra ve engebeli bir bölgede gizli bir askeri üs bulmak her gün rastlanan bir şey değil.”
NASA, üssü LiDAR’a benzer, zemine nüfuz eden radyo dalgalarıyla buz tabakalarının iç katmanlarını haritalamayı amaçlayan İnsansız Hava Aracı Sentetik Açıklıklı Radar (UAVSAR) teknolojisini kullanarak keşfetti.
Bilimsel başarının gölgesi: Yeraltındaki 178 bin litre nükleer atık
Camp Century, 1967’de hizmet dışı bırakılıp terk edilen bir tesis. ABD ordusu, o zamanlar üssün amacının potansiyel bir nükleer cephanelik değil, yalnızca araştırma yapmak olduğunu savunuyordu. Projenin genişletilmesi ve yeraltı şehri kurulması gibi büyük planlar teknik olarak uygulanabilir olmadığı için gerçekleşmedi.
Ancak operasyon tamamen başarısız sayılmazdı. Tesiste yapılan araştırmalar, Dünya’nın eski ikliminin daha iyi anlaşılmasına ve Grönland’ın geçmişte yemyeşil, çeşitli yaban hayatı ve bitki örtüsüne sahip bir arazi olduğu bilgisinin profilini çıkarmaya yardımcı oldu.
Tüm bu bilimsel katkıya rağmen, bugün Camp Century devasa bir çevre felaket tehdidi taşıyor. Zira üs terk edilirken, daha sonra kaldırılan orta güçte bir nükleer reaktöre de sahipti. Ancak geride 178.000 litrenin üzerinde nükleer atık bıraktı.
Bilim insanları, Camp Century’nin bulunduğu Grönland bölgesindeki buz tabakasının daha önce düşünülenden daha hızlı buz kaybetmesi nedeniyle, atıkların 2090 yılına kadar açığa çıkmaya başlayacağına inanıyor. Bu durum, nükleer kirleticilerin çevreye yayılması anlamına geldiği için büyük bir sorun demek. Şimdilik üs ve içindeki kirleticiler buz altında kapalı durumda olsa da, iklim değişikliği bu Soğuk Savaş mirasını yüzeye çıkarma tehdidi yaratıyor.
