Yünlü mamutlar… Çoğu yaklaşık 10 bin yıl önce Buzul Çağı’nın sonunda yok oldu. Soylarının 4 bin yıl kadar önce tamamen tükendiği sanılıyor. Peki, fillerin bu yakın akrabaları binlerce yıl sonra geri dönebilir mi? ABD’li bilim insanları, yünlü mamut ve fillerden elde ettikleri genetik bilgiyi kullanarak “yünlü” fareler geliştirdiler ve bunu, nesli tükenen bir türün yeniden hayata döndürülmesi yolunda ilk adım olarak görüyorlar.
Biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, Asya fillerini kullanarak mamutları yeniden türetebileceğini düşünüyor. Şirket, bu hafta ‘Yünlü Farenin‘ doğuşunu duyurdu: “Yeni gen düzenleme tekniklerinden yararlanılarak yünlü mamutlarla benzer özellikler taşıyan yeni bir fare türü.”
Bu farelerde klasik gri-kahverengi tüyler yerine mamutun uzun, yünlü tüyleri ve son buzul çağında hayatta kalmasına yardımcı olan hızlandırılmış yağ metabolizması var.
Yedi geni aynı anda başarıyla değiştiren genetik mühendislik şirketi Colossal Biosciences, soyu tükenmiş yünlü mamutun temel fenotipleriyle uyumlu olarak değiştirilmiş kürk rengi, dokusu ve kalınlığına sahip fareler geliştirdiğini söylüyor. Araştırmacılar, mamutun tüylü kürkünü kodlayan 7 gen tanımladılar. Ayrıca, kürke altın rengini veren bir gen ve lipit metabolizmasını yöneten bir diğer geni belirlediler. Deney boyunca yaklaşık 250 embriyo üretildi; 38 fare yavrusu doğdu. Fareler, mamutun altın, yünlü tüylerine sahip görünüyor.
Şirketin CEO’su Ben Lamm, bunun ‘bir dönüm noktası‘ olduğunu düşünüyor. Lamm, mamutun soğuğa direnç sağlayan özelliklerini canlı bir türe mühendislik yoluyla kazandırdıklarını söylüyor ve “Bu başarı bizi yünlü mamutu geri getirme hedefimize bir adım daha yaklaştırıyor” diyor.
Dr. Beth Shapiro ise “Colossal Yünlü Fare, en son genom düzenleme araçlarını kullanma yeteneğimizi sergiliyor” görüşünde.
Soyu tükenmiş hayvanlar yeniden mi doğacak?
Ekip, 3.500 ila 1.200.000 yaş arasındaki 59 mamut örneğinden alınmış örneklerde tespit edilen genleri kullandığını açıkladı. Ortaya çıkan fareler, tarih öncesi çağlarda yaşamış mamutların çizimlerinde gördüğümüz türden uzun kahverengi tüylere sahip ve öyle görünüyor ki, bu deney daha gelişmiş deneylerin henüz başlangıcı. Şirket bu çalışmaları geliştirerek soyu tükenmiş pek çok hayvan türünü yeniden hayata döndürebileceğini düşünüyor.
Şirket, fareler üzerinde test ettikleri bu yöntemi yakında Asya filleri üzerinde deneyeceklerini ve başarılı olunursa, ilk yünlü mamut yavrusunun 2028’in sonuna kadar doğmasını amaçladıklarını söylüyor.
Peki, bu konuda gelen yorumlar ne yönde? Hemen ekleyelim bu çalışma henüz bağımsız bilim insanlarınca incelenmedi. Ve bazı tartışmalar var.
Asya fillerinin de soyu tükenme tehdidi altında. Ve onlar üzerinde deney yapmanın önünde etik, bürokratik engeller var. İkincisi bir mamut, kürkünden yağ yapısından çok daha fazlası demek. Yani bir mamutun geri gelmesi için düzinelerce farklı genin tasarlanması gerekiyor.
Bu çalışmayla ilgili farklı görüşler de var. Bazı uzmanlar şüpheli ve şu soruyu soruyor: “Bir Asya filinin tüy yapısı değişirse, ya da soğuğa daha dayanıklı hale gelirse bu onu bir Mamut yapar mı? Yoksa sadece Asya filini mi değiştirmiş olursunuz?“
Bazı uzmanlar ise çalışmanın etkileyici olduğu ve sağlık alanında da kullanılabileceği görüşünde. Peki, ya siz ne düşünüyorsunuz?
