Yüzeyinin yaklaşık dörtte üçü okyanuslarla kaplı olan Dünya, uzaydan bakıldığında “soluk mavi bir nokta” gibi görünür. Ancak Japon araştırmacılar, Dünya’nın erken dönemlerinde okyanuslarının aslında yeşil renkte olduğunu öne süren dikkat çekici bir çalışmaya imza attı.
Nature dergisinde yayınlanan araştırmada ayrıca, okyanusların renginin gelecekte mora dönüşebileceği de belirtildi.
Dünya’nın geçmişinde okyanusların rengini belirleyen temel unsur, su kimyası ve fotosentezin evrimiydi. Yaklaşık 3.8 ila 1.8 milyar yıl önce, yani Arkeen ve Paleoproterozoik dönemlerde, gezegende sadece tek hücreli yaşam formları vardı ve atmosferde serbest oksijen bulunmuyordu.
Bu dönemde karalara düşen yağmur, kayalardan demiri çözer ve nehirlerle okyanuslara taşırdı. Okyanus diplerindeki volkanlar da önemli bir demir kaynağıydı. Bu demir, daha sonra fotosentezin ilk örneklerinden biri olan anaerobik (oksijensiz) fotosentez sonucu açığa çıkan oksijenle reaksiyona girerek suda çözünmüş halde bulunan demiri oksitlemeye başladı.
Bu süreç, zamanla atmosferde serbest oksijenin birikmesini sağladı ve gezegenin tarihinde bir dönüm noktası olan Büyük Oksidasyon Olayı’na yol açtı. Bu olay sayesinde, Dünya’da karmaşık yaşamın önü açıldı.
YEŞİL SULAR İLHAM VERDİ
Araştırma, Japonya’nın volkanik adası Iwo Jima çevresindeki yeşilimsi sulardan ilham aldı. Bu yeşil tonun, Fe(III) adı verilen oksitlenmiş bir demir türünden kaynaklandığı ve bu sularda mavi-yeşil alglerin yoğunlaştığı gözlemlendi.
Bilim insanları, modern mavi-yeşil alglerin genetik olarak değiştirilmiş türlerinin yeşil ışık koşullarında daha iyi fotosentez yaptığını ortaya koydu. Bu tür organizmalar, hem yaygın pigment olan klorofili hem de phycoerythrobilin (PEB) adlı, yeşil ışığı daha verimli kullanan ikinci bir pigmenti taşıyor. Bu durum, eski okyanusların yeşil renkte olabileceğine dair önemli bir ipucu sağlıyor.
YEŞİL GEZEGENLERDE YAŞAM BELİRTİSİ OLABİLİR
Araştırmanın önemli bir sonucu ise şu: Eğer uzaydan bakıldığında soluk yeşil renkte görünen bir gezegen tespit edilirse, bu gezegenin üzerinde erken evre fotosentetik yaşam bulunma ihtimali yüksek olabilir.
Araştırmacılar, Arkeen döneminde oksijenin yayılmasıyla birlikte yüzey sularında oksitlenmiş demir parçacıklarının yoğunlaştığını ve bunun okyanuslara yeşilimsi bir renk verdiğini belirtiyor.
OKYANUSLARIN RENKLERİ SABİT DEĞİL
Bilim insanlarına göre, okyanus renkleri sabit değil. Okyanusların zamanla mor, kırmızı veya kahverengi gibi renklere dönüşmesi mümkün.
Mor okyanuslar, yüksek sülfür seviyeleri ve düşük oksijenli ortamlarda gelişen mor sülfür bakterileriyle oluşabilir.
Kırmızı okyanuslar, demir bakımından zengin akarsular veya gübre kaynaklı “kırmızı gelgit” olaylarına neden olan alglerle meydana gelebilir.
Gelecekte, Güneş’in yaşlanmasıyla birlikte UV ışınlarının artması, bu değişimlere katkıda bulunabilir.
Sonunda, Güneş’in genişlemesiyle tüm okyanusların tamamen buharlaşacağı öngörülüyor.
