ABD’nin Missouri eyaletinde bir kişinin göl gezisi trajik bir şekilde sonuçlandı. Sağlık yetkililerinin yaptığı açıklamaya göre, tatlı su kaynaklarında nadiren rastlanan fakat son derece ölümcül bir beyin enfeksiyonu nedeniyle bir kişi hayatını kaybetti.
Missouri Sağlık ve Yaşlı Hizmetleri Departmanı (DHSS), ilk vakayı geçtiğimiz hafta bildirmişti. Bu hafta çarşamba günü ise ölüm haberi doğrulandı. Yetkililer, enfeksiyonun detaylarına ilişkin kamuoyuyla sınırlı bilgi paylaştı; ancak yerel kaynaklar, hayatını kaybeden kişinin bir erkek olduğunu aktardı.
Yapılan açıklamada, enfekte olan kişinin belirtiler ortaya çıkmadan kısa süre önce, eyalette bulunan Lake of the Ozarks adlı gölde su kayağı yaptığı bilgisine yer verildi. DHSS, “19 Ağustos tarihinde, hastanın St. Louis bölgesindeki bir sağlık kuruluşunda yaşamını yitirdiğini üzülerek bildiriyoruz. Ailesine ve yakınlarına başsağlığı diliyoruz” açıklamasında bulundu.
Enfeksiyonun nedeni: Beyin yiyen amip
Uzmanlara göre ölümcül enfeksiyona Naegleria fowleri adlı tek hücreli bir organizma neden oldu. Bu amip türü, sıcak tatlı su kaynaklarında doğal olarak bulunur ve çoğunlukla zararsızdır. İnsanlar bu suyu yuttuğunda genellikle bir sorun yaşanmaz; ancak su burun yoluyla vücuda girerse, beyne ulaşarak ciddi bir enfeksiyona yol açabilir. Bu yüzden organizmaya “beyin yiyen amip” adı da veriliyor.
Bu enfeksiyonun tıbbi adı primer amibik meningoensefalit (PAM). Amip beyne ulaştığında hızla çoğalarak sinir hücrelerine zarar verir. Enfeksiyonun belirtileri arasında başlangıçta ateş, baş ağrısı ve mide bulantısı gibi genel şikayetler yer alır. Ancak kısa süre içinde nöbetler, halüsinasyonlar, bilinç kaybı ve koma gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu hastalığın ölüm oranı yüzde 98’in üzerindedir ve hastalar genellikle enfeksiyondan sonraki bir-iki hafta içinde yaşamını yitirir.
Neden bu kadar tehlikeli ve nadir?
Naegleria fowleri kaynaklı vakalar oldukça ürkütücü olsa da son derece nadir görülür. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, 1962’den 2024’e kadar sadece 167 vaka kaydedildi ve bu vakalardan yalnızca dördü hayatta kalabildi. Bu sayı, amibin varlığına kıyasla oldukça düşük; çünkü organizma sıcak iklimlerdeki tatlı sularda yaygın biçimde bulunuyor.
Vakaların büyük kısmı yaz aylarında, göl ve nehir gibi sıcak tatlı su kaynaklarında yüzme ya da su sporları yaparken, buruna su kaçması sonucu ortaya çıkıyor. Özellikle dalma sırasında burun yoluyla giren su, enfeksiyon riskini artırıyor. Ayrıca arıtılmamış ya da kaynatılmamış musluk suyunun burun temizliğinde kullanılması da benzer tehlikeler yaratabiliyor.
Yetkililer, halkın paniğe kapılmaması gerektiğini vurgularken, yine de alınabilecek basit önlemlerle bu tür enfeksiyonlara karşı riskin azaltılabileceğini hatırlatıyor. Tatlı suya dalarken burun mandalı kullanmak, başı suya sokmamak ve burun hijyeninde sadece kaynatılmış ya da filtrelenmiş su kullanmak bu önlemler arasında yer alıyor.
Her ne kadar bu olay üzücü bir istisna olarak kayıtlara geçmiş olsa da, benzer trajedilerin önüne geçmek için bilinçli davranmak önemli. Özellikle sıcak yaz aylarında tatlı su kaynaklarında vakit geçirenlerin basit ama etkili korunma yollarını dikkate alması tavsiye ediliyor.
