Kuzey Atlantik’in en esrarengiz yerlerinden biri olan Bermuda adası, artık Bermuda Şeytan Üçgeni ile değil, altındaki benzersiz jeolojik yapıyla anılıyor. Bilim insanları, adanın altındaki okyanus kabuğunun hemen altında, başka hiçbir benzer katmanda rastlanmayan kalınlıkta, tam 20 kilometre kalınlığında tuhaf bir kaya katmanı keşfetti.
Araştırmanın baş yazarı William Frazer, normalde okyanus kabuğunun altında doğrudan manto tabakasının beklendiğini, ancak Bermuda’da tektonik plakanın içine yerleşmiş, kabuğun altında kalan ek bir katman bulunduğunu belirtiyor. Bu devasa yapının keşfi, Bermuda’nın varlığıyla ilgili uzun süredir devam eden bir gizemi çözebilir.
Ada, çevresindeki okyanus tabanından yaklaşık 500 metre daha yüksekte bir okyanus şişliği üzerinde yer alıyor, ancak 31 milyon yıl önceki son volkanik patlamasından bu yana hiçbir aktif volkanik kanıtı bulunmuyor. Bu durum, Hawaii gibi diğer sıcak nokta adalarının aksine, şişliğin neden çökmediği sorusunu gündeme getiriyordu.
Sıcak nokta teorisine aykırı yapı
Manto sıcak noktaları, genellikle kabuk hareket ettikçe şişliği çöken ada zincirleri oluşturur. Ancak Bermuda’nın şişliği, on milyonlarca yıldır volkanik olarak hareketsiz olmasına rağmen varlığını sürdürüyor.
Araştırmacılar, Bermuda’daki sismik istasyonlardan gelen deprem kayıtlarını inceleyerek adanın 50 kilometre altındaki yerin bir haritasını çıkardı. Sismik dalgaların hızındaki ani değişimler, bu anormal derecede kalın ve çevresindeki kayalara göre daha az yoğun olan kaya katmanını ortaya çıkardı.
Bu keşif, 31 milyon yıl önceki patlamanın, manto kayasını kabuğa enjekte ederek orada dondurmuş olabileceği ve bu donmuş yapının bir sal gibi davranarak okyanus tabanını sürekli olarak yukarıda tuttuğu teorisini güçlendiriyor.
Jeolog Sarah Mazza, bu malzemenin aktif volkanizmanın günlerinden kaldığını ve Atlantik Okyanusu’ndaki bu yüksek kabartı alanını ayakta tutmaya yardımcı olduğunu söylüyor. Mazza’nın araştırması, Bermuda’daki lavların silika açısından düşük olduğunu ve derin mantodan gelen yüksek karbonlu kayalardan kaynaklandığını gösteriyor. Bu durum, Bermuda’nın, Pasifik ve Hint okyanuslarındaki sıcak nokta adalarından farklı bir jeokimyasal geçmişe sahip olduğunu gösteriyor.
Bu farklılığın, Pangea süper kıtası parçalandığında açılan Atlantik Okyanusu’nun gençliğiyle ilgili olduğu düşünülüyor. Frazer, Bermuda gibi aşırı bir bölgeyi anlamanın, Dünya’da gerçekleşen “normal” ve “aşırı” süreçler arasındaki farkı anlamak için önemli olduğunu belirtiyor ve benzer katmanlar için diğer adaları incelemeye devam ediyor.
