ABD’de yapılan son araştırmalar, apandis kanserinin genç kuşaklarda beklenmedik şekilde yükselişte olduğunu ortaya koyuyor.
Eskiden çoğunlukla ileri yaşlarda görülen bu nadir kanser türü, artık genç kuşaklarda üç ila dört kat daha sık teşhis ediliyor. Bugün apandis kanseri hastalarının yaklaşık üçte biri 50 yaşın altında.
GÖRÜLME SIKLIĞI YÜZDE 232 ARTTI
Vanderbilt Üniversitesi’nden epidemiyolog ve moleküler biyolog Andreana Holowatyj yıllardır bu trendi inceliyor. Holowatyj’nin 2020 yılında yürüttüğü ulusal analiz, ABD’de kötü huylu apandis kanseri vakalarının 2000–2016 yılları arasında yüzde 232 arttığını gösterdi. Her yaştan grupta artış görülse de en çarpıcı yükseliş genç nesillerde yaşanıyor.
Geçmişte işlevsiz bir organ olarak kabul edilen apandisin, bağışıklık sistemi ve bağırsak florasıyla ilişkili olabileceği düşünülüyor. Apandisit en yaygın komplikasyon olarak bilinse de nadiren çıkarılan apandiste kanser tespit edilebiliyor. Ancak hastalığın sinsi seyri teşhisi zorlaştırıyor.
Bu nedenle her yıl ABD’de yaklaşık 150 bin kişinin kolon kanseri olurken, apandis kanseri yalnızca 3 bin vakayla oldukça nadir kalıyor. Nadirlik nedeniyle hem farkındalık hem de araştırma yetersiz.
TÜMÖRLERİN GÖZDEN KAÇMA OLASILIĞI ARTIYOR
Henüz apandis kanseri için standart tarama rehberleri bulunmuyor ve mevcut tedaviler sınırlı. Üstelik apandisit tedavisinin cerrahi olmadan ilaçla yönetimi yaygınlaştıkça, tümörlerin gözden kaçma riski artıyor.
VAKALARDAKİ YÜKSELİŞİN NEDENİ NE?
Bilim insanları hala bu yükselişin nedenini açıklayamıyor. Olası nedenler arasında beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyi, genetik yatkınlıklar ile plastik veya kimyasal kirlilik gibi çevresel faktörler bulunuyor.
ABD’nin önde gelen cerrahi onkologlarından Steven Ahrendt de genç hastalarda apandis tümörlerinin giderek sıklaştığını doğruluyor. Gençlerde kolon kanserinde de belirgin artış yaşandığını hatırlatan Ahrendt, benzer faktörlerin apandis kanseri için de etkili olabileceğini düşünüyor.
KANSER VAKALARINDAKİ GENEL YÜKSELİŞ
Son yıllarda birçok çalışma, 50 yaş altı kanser oranlarında ciddi yükselişe işaret ediyor. 2023 tarihli bir araştırma, genç yetişkinlerde kanser teşhislerinin son 30 yılda yaklaşık yüzde 80 arttığını gösterdi.
2022’de yayımlanan uluslararası bir inceleme ise özellikle mide-bağırsak kanserlerinde kayda değer artış tespit etti.
En büyük yükselişler bağırsak, apandis, safra kanalı ve pankreas kanserlerinde görüldü. Kesin nedenler henüz bilinmese de ultra işlenmiş gıdalar, alkol, uyku düzensizliği, “sonsuz kimyasallar” olarak bilinen çevresel toksinler ve mikroplastikler şüpheli faktörler arasında gösteriliyor.
