Bilim insanları, Dünya’nın dönüş hızının artmasıyla birlikte 9 Temmuz çarşamba gününün “hayatınızdaki en kısa gün” olabileceği konusunda uyardı.
Son araştırmalarla birlikte 9 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde, günlerin normalden 1.3 ila 1.51 milisaniye daha kısa süreceği tespit edildi.
DÜNYA ARTIK DAHA HIZLI DÖNÜYOR
Bu durum, son yıllarda Dünya’nın dönüş hızının artmasından kaynaklanıyor. Bilim insanları, 2020 ve 2022 yıllarında bu olguyu atom saatleriyle gözlemledi.
Atom saatleri, atomların titreşimlerini ölçerek zamanı son derece hassas biçimde takip eden cihazlardır.
BU HIZIN NEDENİ NE?
Dünya’nın neden hızlandığı hala kesin olarak bilinmese de; atmosferdeki değişiklikler, buzulların erimesi, Dünya’nın çekirdeğindeki hareketlilik ve manyetik alanın zayıflaması gibi etkenlerin bu sürece katkıda bulunabileceği düşünülüyor.
Normalde Dünya, bir tam dönüşünü 24 saatte – yani tam olarak 86 bin 400 saniyede – tamamlar. Buna “güneş günü” denir.
BİR ÖNCEKİ EN KISA GÜN 2024 YILINDAYDI
Bugüne kadar kaydedilen en kısa gün, 5 Temmuz 2024’tü. O gün Dünya, normalden 1.66 milisaniye daha hızlı dönmüştü.
Bu türden milisaniyelik farklar önemsiz gibi görünse de, araştırmalar bunun uydu sistemlerinden GPS doğruluğuna kadar pek çok teknolojiyi etkileyebileceğini gösteriyor. Zaman ölçümünün kendisi bile bundan etkilenebilir.
Gerçekte Dünya’nın dönüşü hiçbir zaman kusursuz değildir; zaman zaman birkaç milisaniye hızlanır ya da yavaşlar.
1970’LERDE ÖLÇÜLMEYE BAŞLADI
Ancak bilim insanları bu küçük değişimleri hassas biçimde kaydetmeye ancak 1970’lerde başladı.
Londra Üniversitesi’nden astrofizikçi Graham Jones, Dünya’nın dönüş hızına dair en güncel tahminleri ABD Deniz Gözlemevi ve uluslararası Dünya dönüş hizmetlerinin verileriyle oluşturdu.
Bu verilerle “Gün Uzunluğu (Length of Day – LOD)” adı verilen, Dünya’nın bir dönüşünü tamamlama süresi milisaniye hassasiyetinde ölçülüyor.
KÜÇÜK FARKLAR BİLE ÖNEMLİ
Bu kadar küçük farklar bile önemli. GPS, cep telefonu ağları ve finans sistemleri, saliselik doğruluklara dayanıyor. Bu tür bir sapma teknik aksaklıklara yol açabilir.
Dünya, 2020’ye kadar aslında yavaşlamaktaydı. Bunun nedeni, Ay’ın kütleçekim etkisinin gezegenimizi yavaşlatmasıydı. Bu etkiyle birlikte gün uzunluğu zamanla 24 saate kadar çıktı.
“NEGATİF ARTIK SANİYE”
Dünya, şu anda zamanı Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) sistemiyle tutuyor. Zaman zaman, bu sistem Dünya’nın dönüşündeki küçük sapmaları telafi etmek için “artık saniye” ekliyor.
Ancak eğer Dünya bu hızla dönmeye devam ederse, bu kez tarihte ilk kez bir saniye çıkarılması – yani “negatif artık saniye” – gündeme gelebilir. Bu, daha önce hiç yaşanmadı.
