Menopoz, kadınların yaşamında doğal bir biyolojik süreçtir ve genellikle 45-55 yaş arasında gerçekleşir. Ancak bazı kadınlar, 40 yaşından önce menopoz belirtileri yaşamaya başlar ve bu duruma “erken menopoz” denir. Erken menopoz; doğurganlıkla ilgili sorunlara, hormonal dengesizliklere ve yaşam kalitesinde düşüşe yol açabilir. Peki, bu durumun ortaya çıkmasına sebep olan etkenler nelerdir? İşte, erken menopoza yol açan 8 sebep…
ERKEN MENOPOZA YOL AÇAN 8 SEBEP
1. Genetik yatkınlık
Aile geçmişi, erken menopozun en güçlü belirleyicilerinden biridir. Annenizin veya kız kardeşinizin erken menopoza girmesi, sizin de bu riski taşıyor olabileceğinizi gösterir. Genetik yatkınlık, yumurtalık rezervinin daha hızlı tükenmesine neden olabilir.
2. Otoimmün hastalıklar
Bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırması sonucu ortaya çıkan otoimmün hastalıklar, erken menopozun nedenlerinden biri olabilir. Özellikle Hashimoto tiroiditi, Addison hastalığı ve romatoid artrit gibi hastalıklar, yumurtalık fonksiyonlarını etkileyerek hormon üretimini baskılayabilir.
3. Kanser tedavileri (kemoterapi ve radyoterapi)
Kanser tedavileri sırasında kullanılan radyasyon ve kemoterapi ilaçları, yumurtalık hücrelerine zarar verebilir. Bu durum, yumurta üretiminin azalmasına ve erken menopozun başlamasına yol açabilir.
4. Yumurtalık ameliyatları
Yumurtalık kistleri, endometriozis veya diğer jinekolojik hastalıklar nedeniyle yapılan yumurtalık ameliyatları, yumurtalık rezervini azaltabilir. Özellikle iki taraflı ooferektomi (her iki yumurtalığın alınması) menopozu doğrudan başlatır.
5. Sigara kullanımı
Sigara, yumurtalık fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek östrojen hormonunun üretimini azaltır. Sigara içen kadınlarda menopoz, genellikle 1-2 yıl daha erken başlayabilir. Bu nedenle sigaranın bırakılması, kadın sağlığı açısından büyük önem taşır.
6. Aşırı zayıflık ve yetersiz beslenme
Vücut kitle indeksi (VKİ) çok düşük olan kadınlar, hormonal denge bozuklukları yaşama riski altındadır. Özellikle anoreksiya nervoza gibi yeme bozuklukları, yumurtalıkların düzenli çalışmasını engelleyebilir ve erken menopozu tetikleyebilir.
7. Stres ve psikolojik faktörler
Kronik stres, beyindeki hipotalamus-pituiter-yumurtalık eksenini etkileyerek hormon üretimini baskılayabilir. Uzun süreli psikolojik sorunlar, yumurtalıkların erken yaşta işlevini yitirmesine sebep olabilir.
8. İleri yaşta gebelik ve doğurganlık planlaması
Gebeliği ileri yaşlara ertelemek, bazı durumlarda yumurtalık rezervinin fark edilmeden azaldığı döneme denk gelebilir. Bu nedenle üreme planlamasının bilinçli yapılması, erken menopoz riskini en aza indirmek açısından önemlidir.
