Washigton Büyükelçisi Loğoğlu, ABD Başkanı Joe Biden’ın 24 Nisan mesajını değerlendirdi. “Bu adımın Türk-Amerikan ilişkilerini geriye götüreceği açık” açıklamasında bulunan Loğoğlu, “Türkiye’nin güçlü bir tepki vermesi, bu tepkiyi verirken akılcı davranması gerekiyor. İlk olarak TBMM’deki siyasi partilerin derhal ortak bir açıklamaya imza koymalıdır” dedi. Biden’ın açıklamasında Türkiye ifadesinin geçmediğine dikkat çeken Loğoğlu, “Burada kendilerince ince bir ayrım yapmışlar. Açıklamada Türkiye yok, Osmanlı İmparatorluğu’ndan söz ediliyor. Türkiye’yi işin dışında tutmak için kaleme alınmış olarak yorumlanabilir” dedi.
‘TARİHİ HATA’
Loğoğlu, “Biden tarihi bir hataya imza atmıştır. Soykırım iddialarının tarihi ve de hukuki bir dayanağı yoktur. Güçlü bir tepki şart, fakat köprüleri atmadan, bunun maliyetinin ABD tarafından ödenmesini sağlayacak bir şekilde yaklaşım geliştirilmesi gerekiyor. Bu işin içinden çıkmak için Türkiye’nin ABD’den daha bilinçli davranması gerektiği kanaatindeyim” diye konuştu.
Biden’ın açıklamasında ‘soykırım’ ifadesini kullanmasının, ABD hukuk sistemi üzerindeki etkisi ve ABD’deki Ermenilerin Türkiye’ye yönelik tazminat talepleri konusundaki sonuçları konusunda farklı görüşler olduğunu belirten Loğoğlu, “Bunun Amerikan yargısı üzerinde hiçbir bağlayıcılığı olmayacağı şeklinde görüşler var. ABD’li hukukçuların da ‘hiçbir hukuki sonucu olamaz’ yorumları var. Fakat ben biraz kaygılıyım. ‘Amerikan adalet sistemi, ABD Başkanı’nın bu açıklamasını kendi kararlarına hiçbir şekilde yansıtmaz, böyle bir ihtimal yoktur’ diyemiyorum. O bakımdan bunun hukuki yönünün Türkiye tarafından çok acele incelenmesi gerekiyor” değerlendirmesini yaptı.
Biden’ın açıklamasının, son dönemde kötüleşen Türkiye-ABD ilişkilerini daha da geriye götüreceğini kaydeden Loğoğlu, “ABD’yle birçok alanda sorunlar mevcut, bunların birçoğunda yakın dönemde iyileşme de mümkün görünmüyor. Ancak ilişkilerde bir kopma da beklemiyorum. Zaten dünkü açıklamadan da NATO Zirvesi’nde Biden ve Erdoğan arasında bir görüşmenin planlandığını anlıyoruz” dedi. Biden’ın ‘soykırım’ demesinin Türkiye’yle kötüleşen ilişkilerin yanısıra iç politika kaynaklı sebepleri bulunduğunu belirten Loğoğlu, “Biden, tüm siyasi kariyeri boyunca Ermeni diyasporasının bu yöndeki taleplerini desteklemiştir. Şimdi Ermeni ve Rum lobilerine bir vefa borcu olarak da böyle bir adım attı” diye konuştu.
ÖYMEN: KINAMAYLA GEÇİŞTİRİLEMEZ
Emekli Büyükelçi Onur Öymen de Biden’ın açıklamasında ‘soykırım’ ifadesini kullanmasının, “ABD’yle ilişkileri sadece Başkan üzerinden sürdürme” politikasının bir sonucu” olduğunu söyledi. Öymen, “Türkiye, ‘Bunu kınıyoruz, reddediyoruz’ demekle yetinemez. Türkiye’nin vereceği karşılık, gelecekte bu tür söylemlerde bulunabileceklere karşı caydırıcı bir etki yapmalı” dedi. Kendisinin Dışişleri Bakanlığı’nda görevli olduğu dönemde ABD Kongresi üyeleri nezdinde yoğun girişimlerin yapıldığını, ABD Kongresi’nde Türkiye’nin tezlerini destekleyen çok sayıda Senatör ve Temsilciler Meclisi üyesi olduğunu vurgulayan Öymen, “Bu Kongre üyeleri, Türkiye aleyhine herhangi bir kararı engelliyorlardı. Kongre üyeleri Türkiye’ye davet edilip resmi yetkililerle, gazetecilerle, bilim insanlarıyla görüştürülerek Türkiye’nin tezlerinde haklı olduğunu görüyorlardı. Fakat sonra Türkiye bu politikadan vazgeçti ve Kongre üyelerini etkileme girişimlerini kesti. Böylelikle Ermeni lobisi Kongre’de adeta meydanı boş buldu. Siz ABD’yle ilişkileri sadece Başkan üzerinden gerçekleştirmeye kalktığınız zaman ABD’deki diğer güç odaklarını ihmal etmiş olursunuz. Bunlar üzerinde çalışılmazsa bu tür sonuçlar görülüyor” değerlendirmesini yaptı.
Öymen, 1948 tarihli BM Soykırımla Mücadele Sözleşmesi’ne göre bir olayı ancak o ülkenin geçtiği mahkemeler ya da yetkili kılınmış bir uluslararası mahkemenin ‘soykırım’ olarak nitelendirebileceğini belirterek “ABD Başkanı’nın herhangi bir meseleyi ‘soykırım’ olarak tanımlama hakkı yoktur. Biden, devlet adamlığı sorumluluğuna uygun olarak hareket etmemiştir. Burada tarihi olayların bugünün politikalarına alet edilmesinin örneğini görüyoruz” dedi.
‘KARŞILIK VERİLMELİ’
Biden’ın ‘soykırım’ açıklamasına Türkiye’nin tepkisiyle ilgili de konuşan Öymen, “Bunun mutlaka etkili bir karşılığının olması lazım. Geçmişte bunun örnekleri var, ABD’nin Türkiye’ye yönelik bu tür adımları karşısında Türkiye’nin neler yaptığı belli. Hükümetin bunu geçiştirmeden hak ettiği karşılığı vermesi gerekiyor” diye konuştu. ABD Başkanı’nın ‘soykırım’ beyanında bulunmasının hukuki sonuçlarını değerlendiren Öymen, “Eğer ABD mahkemeleri, Biden’ın bu konuşmasını ABD’nin resmi politikasının bir işareti olarak görüp tazminat davalarını sonuçlandırmaya başlarlarsa Türkiye açısından sıkıntılı durumlar ortaya çıkabilir” dedi. l ANKARA
