İnsan beyninin işlem hızı, bilgisayarlarla karşılaştırıldığında oldukça yavaş görünüyor; ancak son yapılan bir araştırma, beynin bu düşük işlem hızının şaşırtıcı bir şekilde evrimsel bir avantaj sunduğunu ortaya koydu.
TEK SIRA HALİNDE İŞLENİYOR
Araştırmaya göre, insan beynindeki düşünceler tek bir sıra halinde işleniyor. Bu durum, bilgi akışında yavaşlık ve tıkanıklık yaratıyor. Beynin düşük işlem kapasitesi, çevresel sinir sisteminin yüksek hızda paralel veri toplama gücüyle karşılaştırıldığında belirgin şekilde yavaş kalıyor.
California Teknoloji Enstitüsü’nden nörobiyologlar Jieyu Zheng ve Markus Meister, bu uyumsuzluğu, duyusal girdiler ve bilişsel işlem hızı arasındaki bir gizem olarak değerlendiriyor.
BEYİN NASIL FİLTRELİYOR?
Her an, duyularımız trilyonlarca bitlik veri toplarken, beynimiz bu verilerin yalnızca 10 bitlik kısmını kullanarak çevremizi algılıyor ve kararlar alıyor.
Meister, “Bu durum bir paradoks yaratıyor: Beyin tüm bu bilgiyi nasıl filtreliyor?” diyerek, beynin bu kadar büyük bir veriyi nasıl işlediği sorusuna dikkat çekiyor.
SINIRLI İŞLEM KAPASİTESİ
Zheng ve Meister, yakın zamanda yayımladıkları çalışmalarında, beyin ve bilinçli işlem kapasitesinin şaşırtıcı derecede sınırlı olduğunu belirtiyor.
Fotoğrafik hafıza veya bilinçdışı işlem kapasitesine rağmen, beynimizin genellikle saniyede onlarca bitin üzerine çıkmadığı ifade ediliyor.
Örneğin, gözler kapalıyken bir Rubik küpünü çözmek yaklaşık 12 bitlik işlem gerektirirken, profesyonel seviyede StarCraft oynamak saniyede 10 bitlik bir işlem gerektiriyor.
NEDEN DAHA HIZLI ÇALIŞMIYOR?
Zheng ve Meister, beynin bu kadar yavaş çalışmasının nedeni olarak “gerek duyulmaması” ihtimalini öne sürüyor.
Araştırmacılara göre, atalarımız dünyadaki değişimlerin yeterince yavaş olduğu bir ekolojik niş seçti ve çevremizdeki değişimlerin hızının genellikle saniyede birkaç bitlik karar alma gereksinimi oluşturdu.
Bu yüzden, insan beyni bu hızda işlem yapmaya adapte oldu.
İnsan beyninin işlem hızındaki bu darboğazı aşmak için teknolojik ilerlemelerle bilişsel işlemlerimizin bilgisayarların paralel işlem gücüyle birleştirilmesi mümkün olabilir.
Bu süreç, yapay zekânın gelişimi ve insan beyniyle uyumlu hale getirilmesi açısından önemli bir içgörü sunabilir. Ayrıca, bu araştırma, dünyayı daha basit sorularla ve yavaş bir tempoyla algılamanın değerini anlamamıza da yardımcı olabilir.
Araştırma, Neuron dergisinde yayımlandı.
