Uzaydaki iki uydu – NASA’nın TIMED uzay aracı ve artık kullanılmayan Rus Cosmos 2221 – Dünya üzerinde bir çarpışmaya endişe verici derecede yaklaştı ve uzay enkazının risklerini bir kez daha hatırlattı.
Alçak Dünya yörüngesindeki nesneleri izleme ve analiz etme konusunda uzmanlaşmış Kaliforniya merkezli bir şirket olan LeoLabs’ın belirttiğine göre, bu aşırı yakın geçiş Çarşamba günü Türkiye saatiyle 10:30 civarında, iki uydu Dünya’nın yaklaşık 608 kilometre üzerinde hızla ilerlerken meydana geldi.
Söz konusu uydular, NASA’nın Güneş ve Dünya’nın üst atmosferini incelemek üzere 2001 yılında fırlattığı Termosfer İyonosfer Mezosfer Enerji ve Dinamik Misyonu (TIMED) uzay aracı ve 1992’de fırlatılan, artık kullanılmayan bir savunma uydusu olan Rus Cosmos 2221’di. LeoLabs, iki uydunun, aralarında 20 metre kalacak kadar birbirine yaklaştığını bildirdi. Nesnelerin saatte 28.165 kilometreden fazla hareket etme hızı göz önüne alındığında, şirketin söylediği gibi bu gerçekten endişe verici derecede yakındı. Bu uzay araçlarının her ikisinin de manevra kabiliyetine sahip olmaması, yerdeki gözlemcilere müdahale etme yeteneği olmadan çaresizce izlemekten başka seçenek bırakmıyordu.
https://twitter.com/LeoLabs_Space/status/1762851748702511418
LeoLabs’ın kıdemli teknik üyesi Darren McKnight, yaptığı açıklamada “gerçekten, iki uydu muhtemelen birbirinin 20 metre yakınından geçti” dedi ve devam etti: “Dünya genelindeki 10 aşamalı dizi radarımızı kullanarak alçak Dünya yörüngesindeki (LEO) 20.000’den fazla nesneyi izliyoruz. Tüm bu nesnelerin yörüngelerini günde birkaç kez tanımlayıp güncelleyebiliyoruz.”
NASA tarafından yapılan açıklamada, uyduların çarpışması durumunda bunun “önemli miktarda enkaz oluşumuna” sebep olacağı kabul edildi. Böyle bir olay, LEO’nun, özellikle uydu takımyıldızları ve mürettebatlı uzay görevleri tarafından sıklıkla kullanılan alt yörüngeleri etkileyecek geniş bir alanında daha fazla çarpışma riski anlamına geliyor.
LeoLabs, böyle bir çarpışmanın potansiyel etkisini analiz ederek, yaklaşık 2.000 ila 7.000 izlenebilir parça oluşturabileceğini öne sürdü. Bu tahmin, uzay aracının toplam kütlesini, yapısını, bağıl hızını ve çarpma açısını dikkate alıyor. Şirket, 15 Şubat itibarıyla LEO’da yaklaşık 12.000 parça bulunduğunu ve bu olayın potansiyel olarak bu sayıyı %50 artırabileceğini iddia ediyor.
Neyse ki, LeoLabs’ın belirttiği üzere bu tür aşırı yaklaşmalar oldukça nadir ve son iki yılda “iki sağlam, manevra kabiliyeti olmayan nesne” arasında 20 metrenin altında bir ıskalama mesafesinin olduğu yalnızca altı olay yaşandı. Yine de bu son olay, uzay enkazına ilişkin artan endişeleri ve mevcut ve gelecekteki uzay görevlerinin güvenliğini sağlamak için gelişmiş izleme ve hafifletme stratejilerine olan ihtiyacı vurguluyor.
