Korku filmlerini aratmayan köpekbalığı dehşeti yeniden gündemde. Sadece birkaç gün önce Kaliforniya’da bir köpekbalığının kıyıya yakın bir noktada saldırması gözlerin yine bu canlılara çevrilmesine neden oldu.
2023 yılında dünya çapında bildirilen ölümcül köpekbalığı saldırılarında ani bir artış oldu. Özellikle Avustralya’da dünya çapındaki diğer ülkelerle karşılaştırıldığında çok fazla kişinin köpekbalığı saldırılarından öldüğü belirtildi.
Araştırmacılar, 2022 ile 2023 arasında beşten 10’a çıkan ölümcül köpekbalığı saldırıları yanı sıra, aynı dönemde ölümcül olmayan küresel köpekbalığı saldırılarının sayısında da bir artış olduğunu belirtti.
KIŞKIRTILMIŞ SALDIRILAR
Florida Üniversitesi’nin Uluslararası Köpekbalığı Saldırısı Dosyaları’na göre Avustralya, geçen yıl dünyadaki kışkırtılmamış köpekbalığı saldırılarının yüzde 22’sini oluştururken, ölümle sonuçlanan kışkırtılmamış köpekbalığı saldırılarının da yüzde 40’ını oluşturdu. Avustralya’da 2023 yılında toplamda 15 kışkırtılmamış saldırı gerçekleşti.
Avustralya dışında geçen yıl ABD’de de iki ölümcül köpekbalığı saldırısı yaşanırken; Bahamalar, Mısır, Meksika ve Yeni Kaledonya’da ise birer tane olduğu doğrulandı.
Toplamda 36 saldırı kaydeden ABD’nin yanı sıra Kosta Rika, Kolombiya, Brezilya, Yeni Seyşeller, Ekvador ve Güney Afrika’da da ölümcül olmayan köpekbalığı saldırıları bildirildi.
Araştırmacılara göre; kışkırtılmış saldırılar, bir insan bir köpekbalığıyla bir şekilde etkileşime girdiğinde meydana gelen saldırılar: “Bunlar, dalgıçların köpek balıklarını taciz ettikten veya dokunmaya çalıştıktan sonra ısırıldığı durumları, köpek balıklarını beslemeye çalışan insanların ısırılmasını, bir köpekbalığını balık ağından çıkarırken meydana gelen ısırıkları içerir.”
Araştırmaya göre; sörfçüler ve sörf sporlarına katılan plaj sakinleri, 2023’te köpekbalığı saldırılarının en yaygın hedefi oldu; bunu yüzücüler, balıkçılar ve son olarak serbest dalgıçlar izledi.
KÖPEKBALIĞI SALDIRILARINDAKİ ARTIŞIN ARKASINDA NE VAR?
Uzmanlar, köpekbalıklarının aşırı avlanma nedeniyle doğal yaşam alanlarının ve yiyecek tedarikinin bozulmasının kurbanı olduğunu ve bu durumun onları kıyıya yaklaştırdığını söylüyor.
Geçtiğimiz yıl Mısır’ın Şarm El-Şeyh yakınlarındaki Kızıldeniz tatil beldesinde bir kadın turistin kolu köpekbalığı tarafından ısırıldı. Saldırı, Şarm El-Şeyh’e yaklaşık 104 kilometre uzaklıktaki tatil kenti Hurghada’da bir köpekbalığının bir Rus turisti parçalayarak öldürmesinden yalnızca üç ay sonra gerçekleşti. Bundan bir yıl önce de aynı yerde iki kişi köpekbalıkları tarafından öldürülmüştü.
Uluslararası Köpekbalığı Saldırı Dosyası’na (ISAF) göre, kışkırtılmamış saldırıların sayısı artıyor.
Bu saldırıların nedeni için ise pek çok cevap var, ancak hepsinin ortak bir noktası var: Sorun köpekbalıkları değil. Aslında köpekbalığı popülasyonu 1970’lerden bu yana yüzde 70’ten fazla azaldı.
Kıdemli deniz biyoloğu Ziv Zemah-Shamir, düşüşün iklimdeki değişikliklerden ve en önemlisi aşırı avlanmadan kaynaklandığını söylüyor: “İnsan birçok küresel değişimden sorumlu. Bu değişikliklerden bazıları, su kütlelerindeki akıntılarda değişikliklere neden olan artan sıcaklıkları içeriyor.”
AVLARINI HATIRLATIYOR
Shamir, köpekbalıklarının yiyecek ararken kat ettikleri büyük mesafeler olduğunu söylüyor: “Bazen av aramak için açık okyanusta 4.000 km kadar yol kat ederler. Su akıntılarının yönü deniz yaban hayatının göç modellerinde önemli bir rol oynar. Bu nedenle daha önce nadiren ziyaret ettikleri yerlere geliyorlar.”
Zemah-Shamir, artan insan nüfusunun etkisinin de göz ardı edilemeyeceğini söylese de “Dalış ve sörf gibi su sporları da katlanarak gelişiyor. Suda ne kadar çok zaman geçirirseniz köpekbalığına rastlama şansınız o kadar artar” diyerek uyarıyor.
Zemah-Shamir, “Saldırıların çoğu dalgıçlara değil sörfçülere yönelik. Köpekbalıkları aşağıdan yukarıya avlanır. Yüzeye yakın bir yerde kendilerine avlarını hatırlatan şekilde sarkan bir şey görüyorlar ve onu ısırıyorlar” diyor.
Arizona Eyalet Üniversitesi’nden köpekbalığı araştırmacısı James Sulikowski de köpekbalıklarının insanları kasıtlı olarak yem haline getirmediklerini söylüyor: “Köpekbalıkları, foklar gibi avlarını takip ediyor ve kendilerini, insanlarla karşılaşma olasılıklarının yüksek olduğu kıyılarda buluyorlar.”
