Ünlü tablonun sırrını yapay zeka çözdü

Raphael’in ünlü eseri Madonna della Rosa’nın sol üst köşesinde yer alan ve Madonna, Çocuk ve St. John’un arkasında duran St. Joseph, diğerlerinden daha farklı bir şekilde resmedilmiş gibi gözüküyor. Bu durum, akademisyenlerin uzun zamandır Madonna della Rosa tablosundaki St. Joseph’in Raphael tarafından değil, başka biri tarafından resmedildiğini düşünmesine sebep oluyor.

Eseri izlerken Raphael’in St. Joseph’i farklı şekilde resmetmesi için pek çok olası neden düşünülebilir. Ancak günümüzde, yapay zeka sayesinde artık bu tabloyu farklı bir bakış açısıyla inceleyebiliyoruz. Görünüşe göre bir araştırma ekibi, bu konuda kesin bir sonuca ulaşmayı başardı. Tablonun arka planında yer alan bu yüz, Raphael tarafından resmedilmemiş. Bunun nedeni bilinmese de, bu yüzün başka biri tarafından yapıldığı anlaşılıyor.

ScienceAlert’in bildirdiğine göre, Birleşik Krallık ve ABD’den araştırmacılar, özel bir analiz algoritması geliştirerek, yayınladıkları bir araştırma makalesiyle bu spekülasyonların doğruluğunu kanıtladı. Yapay zeka, eseri analiz ederken dört yüzün de aynı eller tarafından çizilmediğini gösterdi. Ancak yapay zeka St. Joseph’in yüzünü başka birinin çizdiğini söyleyebilse de, kimin çizdiğini belirlemesi mümkün gözükmüyor.

Profesör Hassan Ugail, araştırma ilk yayınlandığında yaptığı açıklamada, “Derin özellik analizi kullanarak, bilgisayara Raphael’in tarzını fırça darbelerinden renk paletine, gölgelendirmeye ve eserin her yönüne kadar öğretmek için orijinal Raphael resimlerinin fotoğraflarını kullandık” dedi ve ekledi: “Bilgisayar, insan gözünün göremeyeceği mikroskobik seviyede detayları görebiliyor.”

Araştırmacılar, Microsoft’un önceden eğitmiş olduğu ResNet50 adlı bir yapay zeka mimarisini yeniden kullanarak, bunu Raphael’in resimlerini tanımlamak için, daha önce sanatçının eserlerini tanımlamada %98 oranında başarı gösteren bir Destek Vektör Makinesi makine öğrenimi tekniğiyle birleştirdi. AI modeli, daha önce resimlerin tamamına bakıyordu. Ancak bu sefer modelden önce Madonna della Rosa’nın tamamına bakması, sonra da yüzlere odaklanması istendi.

Yapay zekanın tablonun tamamına ilişkin analizi kesin bir sonuç vermedi. Ancak ayrı bölümleri incelediğinde, Raphael’in St. Joseph’in yüzünü çizmediğini belirledi. ScienceAlert, Giulio Romano’nun bu dördüncü yüzü çizmiş olabileceğini öneriyor olsa da, bu konuda kesin bir şey söylemek şimdilik mümkün değil. Belki gelecekte benzer bir algoritma, yeterli sayıda eser kullanılarak bu yüzün yaratıcısını belirlemek için de kullanılabilir. Ancak modelin bir eseri veya eser kısmını hangi sanatçının resmettiğini anlaması için, o kısmı veya eseri resmeden sanatçının yeterli sayıda eserini görmüş olması gerekiyor.

Madonna della Rosa’nın hikayesi

Madonna della Rosa, 1518 – 1520 yılları arasında tuval üzerine resmedildi. Raphael, eser üzerinde çalışmasını bitirdikten sonra muhtemelen kimsenin sorgulamayacağını bilerek, tablonun o köşesini çıraklarından birine emanet etmiş olabilir. Raphael’in 1520’de öldüğü düşünülürse, ona yakın birinin tabloyu tamamlayıp sipariş sahibine teslim etmesi de olasılıkların arasında yer alıyor. Ancak bunların tamamının sadece birer spekülasyon olduğunu bir kez daha vurgulamakta fayda olacaktır.

Sanat uzmanları, 1800’lerin ortalarına kadar, tablonun bir başka sanatçı tarafından tamamlanıp tamamlanmadığını sorgulamaya başlamadı. Ayrıca, Madonna della Rosa’nın Wikipedia sayfasında da belirtildiği üzere, Raphael’in esere ne kadar katkıda bulunduğu da belirsizdi. Ancak yapay zeka, en azından tablodaki üç yüzün Raphael tarafından çizildiğini doğrulayabiliyor…