Çin’in ‘yeni bir enerji kaynağı üretme arayışında’ dünya rekoru kırdığını bildiren haber ajansı, birkaç gün önce gerçekleşen testlerin ardından başardıklarını duyurdu. Bilim insanları deneysel gelişmiş süperiletken tokamak (EAST) veya “Çin yapay güneşi” nin kontrol merkezinde çalışıyorlar. Bilmeyenler için Tokamak, kontrollü termonükleer füzyon gücü üretmek için geliştirilen çeşitli manyetik hapsetme cihazlarından biridir.
20 SANİYE SÜRDÜ 160 MİLYON DERECEYE ULAŞTI
Çinli bilim insanları, 120 milyon plazma sıcaklığına ulaşma konusunda yeni bir dünya rekoru kırdılar. Yapılan son deneyde 101 saniyelik bir süre boyunca istenilen sıcaklıklara ulaşmayı başardı. Bir füzyon reaktörünün test çalışması için önemli bir adım olarak görülüyor. “Çin yapay güneşi” ndeki deney de 20 saniye süren 160 milyon santigrat dereceye ulaşıldı.
ASIPP’de bulunan EAST’ın nihai hedefi ise düzenli temiz enerji akışı sağlamak için denizde bol miktarda bulunan döteryum kullanarak Güneş gibi nükleer füzyon yaratmak olarak açıklanıyor. Döteryum veya ağır hidrojen, hidrojenin kararlı izotoplarından oluşuyor. Okyanuslarda ise büyük miktarda bulunuyor.
Bir litre deniz suyundaki döteryumun füzyon reaksiyonu yoluyla 300 litre benzine eşdeğer miktarda enerji üretebileceği tahmin ediliyor. Vakum sistemi, RF dalga sistemi, lazer saçılma sistemi ve mikrodalga sistemi içeren halka şeklindeki deney tesisinin çalışmasını desteklemek için yaklaşık 300 bilim insanı ve mühendis harekete geçti. Söz konusu deney için hazırlık çalışmalarının yaklaşık bir yıl önce başladığı belirtiliyor.
ASIPP direktörü Song Yuntao, “Bu, Çin’in fizik ve mühendislik alanlarında sağladığı büyük bir başarı. Deneyin başarısı, Çin’in kendi nükleer füzyon enerji istasyonunu inşa etmesine temel oluşturuyor,” diyor.
EAST daha önce de 2018 yılında çekirdek plazmasında Güneş’in iç sıcaklığının yaklaşık yedi katı olan 100 milyon santigrat derece elektron üretmeyi başarmıştı. EAST, geçen yıl 20 saniye süren 100 milyon santigrat derece plazma sıcaklığına ulaştı. Tükenecek enerji kaynakları için başlatılan yapay güneş projesi, oluşturan kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtların aksine, tükenmeyen yapısıyla dikkat çekiyor.
2006’daki faaliyetinden bu yana, Çin tarafından tasarlanan ve geliştirilen EAST, Çinli ve uluslararası bilim insanlarının füzyonla ilgili deneyler yaptıkları bir platform sunuyor.
Geçen yılın son aylarında, Çin Ulusal Nükleer Kurumu (CNNC), Çin’in en büyük ve en gelişmiş nükleer füzyon deneysel araştırma cihazı HL-2M Tokamak’ın, hidrojen ve ağır hidrojen gazlarını kullanarak Güneş’te meydana gelen doğal tepkimelerin benzerlerini elde etmek için tasarlandığını açıklanmıştı.
Bilim insanlarının güçlü bir temiz enerji kaynağının kilidini açma potansiyeline sahip olduğunu ümit ettiği HL-2M Tokamak’ın başarıyla çalıştırıldığı da söylenmişti.
People’s Daily gazetesi de Siçuan bölgesinde bulunan HL-2M Tokamak’ın sıcak plazmayı füzyonlamak için güçlü manyetik alan kullandığını ve 150 milyon derecenin üzerinde sıcaklığa ulaşabildiğini duyurmuştu.
