CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, tarımsal üretimi artırmak için Afrika’nın bakir topraklarını işaret eden yeni Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’ye tepki gösterdi.
Gürer, “Tarım Bakanı değiştiğinde sorunlara neşter vurulacağını düşünüyorduk ama Bakan’ın yaptığı ilk açıklama ne yazık ki umutları köreltti… Çiftçi gübre almakta zorlanıyor. Çiftçiye ‘ekin’ demekle bu işler olmuyor. Onların sorunlarını çözmek gerek. Gidip Afrika’da tarım yapacağına çiftçinin girdi maliyetlerini düşürmeye gayret et. ‘Afrika’da tarım yapılacak’ masalıyla bu sorunlar çözülmez” dedi.
Gürer, “Tarım Bakanı değiştiğinde sorunlara neşter vurulacağını düşünüyorduk ama Bakan’ın yaptığı ilk açıklama ne yazık ki umutları köreltti. Çiftçinin sorunlarına çözüm bulmak yerine onlara akıl veren Bakan, girdi maliyetlerinden bihabermiş gibi fikir üretiyor, sonra da diyor ki ‘Afrika’da bakir topraklar var, orada tarım yapacağız’ diyor. Önce bugüne kadar bu konuyla ilgili gelişmeleri bir incele, bir araştır. Bu düşünce zaten 2014 yılından bu yana var. Sudan ile 2014 yılında Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün protokolü var. Ancak bu ülkelerde yaşanan iç karışıklık nedeniyle bu uygulama hayata geçirilmedi” diye konuştu.
“HENÜZ BİR FAALİYET YOK”
Gürer, Sudan ve Nijer’den kiralanması düşünülen tarım alanlarıyla ilgili soru önergelerine Dışişleri Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan gelen yanıtları anımsatan Gürer, “Bakanlıklardan gelen yanıtlar incelendiğinde; 2014 yılında bir anlaşma yapılıp, 2015 yılında Sudan ile bir protokol imzalanıyor. TİGEM yetkililerin imzaladığı protokol kapsamında bu ülkeden tarım arazisi kiralanıp, tarım ürünleri yetiştirilip, yetiştirilen ürünlerin Türkiye’de satılması hedefleniyor. Ancak yine bakanlardan gelen yanıtlara göre; bu ülkedeki iç karışıklıklar nedeniyle 2015 yılında anlaşma imzalanmasına rağmen aradan geçen 7 yıllık süre zarfından henüz bir faaliyet yapılmadığı da anlaşılıyor” dedi.
“ESAS BAKİR TOPRAKLAR ÜLKEMİZDE”
“Afrika’da bakir topraklar var, orada tarım yapacağız” diyen Bakan Kirişci’ye öneride bulunan Ömer Fethi Gürer, “Esas bakir topraklar ülkemizde var. Ülkemizdeki tarımı destekleyecek çalışmalar yapın. Gübre fiyatları aldı başını gidiyor. Geçen yıl bin 100 lira olan amonyum sülfat 7 bin 800 liraya çıktı. Bin 160 lira olan can gübre 7 bin 200 lira oldu. Bin 860 liradan satılan üre gübresi 13 bin liraya çıktı. 2 bin 140 liralık gübre 8 bin 500 lira oldu. Gübrede son haftalarda yapılan indirim ise bindirime dönüştü. Çiftçi gübre almakta zorlanıyor. Çiftçiye ‘ekin’ demekle bu işler olmuyor. Onların sorunlarını çözmek gerek. Gidip Afrika’da tarım yapacağına çiftçinin girdi maliyetlerini düşürmeye gayret et. Afrika’da tarım yapılacak masalıyla bu sorunlar çözülmez” diye konuştu.
“ÇÖZÜM AFRİKA’DA, SUDAN’DA ARANMAZ”
Bakanın çözüm yolu olarak Afrika’yı göstermesinin düşündürücü olduğuna dikkat çeken Gürer, “Çözüm Afrika’da, Sudan’da aranmaz. Kendi çiftçinize destek verin. Sorunların çözüm yeri Afrika değil, Türkiye’dir. Girdi maliyetlerini düşürürseniz sorunların altından kalkarsınız. Üretim maliyeti düşürse tüketici de ucuza ürün alır. İthal ürünlerle sorunlar çözülmez. Ukrayna’dan, Rusya’dan gelecek ayçiçeği yağı gemilerinin rotasını, geliş saatinin takipçisi haline ülkeyi düşürmezsiniz” dedi.
ÖNERGELERE GELEN YANITLAR
Ömer Fethi Gürer, TİGEM’in Sudan’da arazi kiralayarak tarım ürünü yetiştirmesi için bu ülke ile 2014 yılında yapılan protokole ilişkin hem Tarım ve Orman Bakanlığı hem de Dışişleri Bakanlığı’nın yanıtlaması istemiyle TBMM’ye soru önergesi vermişti.
Gürer, Dışişleri Bakanlığı’na, “Sudan’da kiralanan arazi için her yıl yapılan ödeme miktarı ne kadardır? Sudan’la yapılan anlaşma başlangıç tarihinden itibaren günümüze kadar olan süreç içerisinde Sudan’a kaç kez heyet gönderilmiş olup kayıtlara geçen masraf ve harcırah miktarı ne kadardır? İlk üretilen ürünler elimize ne zaman geçecektir? Sudan’a göre daha uzakta olan Nijer’de üretilecek olan ürünler hangileridir? Arazi kiralama bedeli ödenmekte midir? Nijer’e kaç defa heyet gönderilmiştir? Tarım arazisi için Nijer’de bulunan görevli var mıdır? Tarım araştırmasından sağlanması düşünülen faydalar nelerdir” sorularını yöneltmişti.
Dışişleri Bakanlığı tarafından verilen yanıtta, “Ülkemiz ve Sudan arasında 28 Nisan 2014 tarihinde ‘İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşma’ imzalanmıştır. Öngörülen arazi tahsisi Sudan’da yaşanan iç gelişmeler nedeniyle henüz gerçekleşmemiş, faaliyete başlanmamıştır” denildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yanıtında ise şu bilgilere yer verildi:
“Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ile Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı ortaklığında bir şirket kurulması, şirket tarafından Sudan’da 12 bin 500 hektar arazi üzerinde örnek çiftlik kurulması, Sudan’da ülkemiz özel sektör firmalarının yatırımları için 780 bin 500 hektar arazinin ortak şirkete tahsisi huşuları yer almaktadır… Arazilerin devir teslim sürecinde Sudan’da yapılan hükümet değişikliği ve dünyada yaşanan Covid-19 nedenleri ile devir teslim işlemi gerçekleşememiştir.
Bu nedenle TİGEM tarafından henüz arazi kiralaması yapılmadığından Sudan’a bu zamana kadar arazi kiralama bedeli ödemesi ve tarımsal üretim faaliyeti yapılmamıştır.
Nijer ile yapılmış olan bir tarım anlaşması bulunmamaktadır.”
