Hüseyin GÖKÇE / Aysel YÜCEL
Hâlen banka kredili satışlar dışında, senetli satışlara ilişkin herhangi bir taksit sınırlamasına tabi olmayan otomobil satışları, Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan yönetmelik değişikliğiyle, aracın değerine göre sınırlandırıldı. DÜNYA’ya açıklama yapan sektör temsilcileri, bunun binek otomobil satış miktarı ve fiyatını çok etkilemeyeceği yönünde görüş bildirdiler. 6 Ağustos 2016 tarihli ve 29793 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğin taksitli satışlara genel sınırlama getiren 12/B maddesine eklenen bir fıkra ile otomobillere, bedeline göre taksit sınırı getirildi. Yönetmeliğin 12/B maddesi, perakende işletmelerce; mal veya hizmet satışı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere, kıymetli evrak düzenlenerek veya düzenlenmeksizin gerçekleştirilecek taksitli mal ve hizmet satışlarında taksitlendirme süresini 12 ayla sınırlıyor.
Konut satışı sınırlama dışında tutuldu
Yönetmeliğin “Perakende işletmelerce tüketicilere yönelik gerçekleştirilen taksitli satışlar” başlıklı 12/B maddesinde önceden olduğu gibi konut satışları madde kapsamı dışında tutuldu. Sektör temsilcileri, bir süre önce TBMM’de kabul edilen, faizsiz konut ve otomobil satışlarına ilişkin düzenlemenin hemen ardından yapılan bu değişikliğin, finansman şirketlerinin satışlarını etkileyebileceği belirtiliyor.
MASFED Genel Sekreteri Niyazi Berkdaş: “Binek oto satışları etkilenmez”
Ticaret Bakanlığı, bu uygulama ile BDDK’nın taşıt kredisine getirdiği taksit sınırlamasını, senetli satışlara da getirmiş oluyor. Başka bir ifade ile otomotiv sektörüne senetli satış da mevzuata girmiş oluyor. Ancak bana göre pratikte bunun denetlenmesi çok çor. Yani sonuç itibarıyla bugünkü uygulamaya göre değişen fazla bir şey yok. Binek otomobil satışlarında senetli satış çok fazla yok ama son dönemlerde ticari araç satışlarında senet yönteminin kullanılmaya başlandığını biliyoruz. Bu sınırlama araç fiyatlarını ve satış miktarlarını etkilemez. Satışı etkileyecek tek unsur faiz oranlarında yapılacak indirimdir.
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış A.Ş. CEO’su Ali Haydar Bozkurt: “Lüks araç satışını azaltmak amacıyla yapılmış olabilir”
Yapılan düzenlemenin daha çok fiyatı yüksek olan, bir anlamda “lüks” araçların satışını azaltmak amacıyla yapıldığını tahmin ediyoruz. Ancak etkisi ne olur, bunu zaman gösterecek. Şu anda yorum yapmak için erken.
Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan: “Piyasayı çok etkilemez”
Faizler şu anda yüksek olduğu için ikinci elde insanlar zaten insanlar çok fazla takside gitmek istemiyor şu dönemde. O yüzden piyasayı çok fazla etkileyeceğini tahmin etmiyorum.
Garenta ve ikinciyeni.com’un Genel Müdürü Emre Ayyıldız: “Yüksek fiyatlı araçların cari açığa etkisini sınırlandırma amaçlanmış”
Ticaret Bakanlığı, BDDK düzenlemesine benzer uygulamayı hayata geçirdi. Amaç bankacılık sistemi dışında gerçekleşen perakende ticaretini düzenlemek. Temel motivasyonu anlamak için geçmişte BDDK’nın yaptığı açıklamalara bakmak yeterli olacak. Bunlar yerli üretim dışındaki 300.000 TL araçların satışlarının ve cari açığa etkisinin sınırlandırılması. Aynı zamanda da faizlerin yükseldiği ortamlarda muhtemel bankacılık sistemi dışında oluşabilecek senetli vb. satışlardaki risklerin ve muhtemel mağduriyetlerin önüne geçmek.
EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin: “Sektör için iyi değil, uzun vadede fiyatı yukarı taşıyabilir”
Yönetmeliğin ikinci ele etkisi sınırlı olur. Burada amaç cari açık kaynaklı pazarı soğutma çabası. İlk etapta sıfıra da etkisi kademeli olacak. Üstelik uygulama sıfır-2.el ayrımı yapmıyor. Bu arada unutulmasın bunun ilk sinyali aralık ayında gelmişti. BDDK aralıkta bir düzenleme yapmıştı, şimdi yapılan 2 barem ekleyerek yönetmeliğe almak oldu. Yani yapılan 300 bin altı kredileri 2 baremde ayırmak. 300 bin üstü ise BDDK tarafından Aralık 2020’de yapılmıştı. Amaç olmayan 120 bin lira altını vatandaşa destek gibi gösterip, cari açığı büyüten 300 bin üstünü baskı altına almak. Sektör için iyi değil, üstelik orta vadede fiyatları daha da yukarı taşır. Galeriler her zaman taksit yapıyordu, senetli satış kimsenin işine gelmiyor. Galeriler bu düzenlemeden hiç memnun değil. Buradaki asıl amacın ne olduğunu yakında görürüz.
Cardata CEO’su Hüsamettin Yalçın: “İkinci elde üst segment araçlar için fırsat olacaktır”
Düşük bütçesi olan ve otomobil satın almak isteyen vatandaş buna atlayacaktır, taksit imkanı olduğu için. Bu 120 bin lira bareminde olan araç satışlarına özellikle sıfırda yerli otomobillere, ikinci elde de biraz daha üst segmentte olan araçlar için bir fırsat olacaktır. Bir de bu gelişme Eminevim, Fuzulev gibi girişimleri çoğaltabilir.
OTOMOL CEO’su Uğur Sarıkaya: “İkinci el otoya çok yansımaz”
Anladığımız kadarıyla banka kredisi dışında senet veya başka taksitlendirme yoluyla satışları düzenleyen bir yönetmelik. İkinci el satışlara önemli bir yansıması olacağını düşünmüyorum. İkinci el otomobil ticareti büyük ölçüde banka kredisi ve nakit alım şeklinde yapılıyor.
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Şahsuvaroğlu:
18.12.2021 tarihinde Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu tarafından yapılan açıklama ile benzer kısıtlamalar içeren bu Yönetmelik, nihai fiyatı 300 bin TL’ye kadar olan araçlarda yeni bir kademe getirerek 120 bin TL altında olan araçlara 60 ay taksit imkanı vermiş durumda.
Sektörde mevcut otomobil satışlarının büyük çoğunluğu 48 aya izin verilen dilime giriyor. Bu nedenle satışlarına ve tüketici tercihlerine olumsuz yönde etki etmesini beklemiyoruz. Buradaki gözlemlediğimiz konu, düzenlemenin yüksek fiyatlı otomobiller ile ilgili olduğudur. Özellikle 750 bin TL üzerindeki araçların bir miktar etkilenmesi olasıdır. Fakat yerli üretimin bundan etkilenmesini beklemiyoruz.
