Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli eğitim bakanı olan Hasan Âli Yücel, İzmir’de anılacak. Eğitim devrimi yaparak Köy Enstitüleri’ni kuran ve ünlü şair Can Yücel’in babası olan Yücel için Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’nde “Hasan Âli Yücel’e saygı” başlıklı bir dizi etkinlik düzenlenecek.
Cumhuriyet Gazetesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) destekleriyle 26 Şubat saat 18.00’de yapılacak etkinlikte Prof. Dr. Alp Yücel Kaya, Prof. Dr. Doğan Göçmen, Doç. Dr. Güzel Yücel Gier ve Prof. Dr. Kemal Kocabaş konuşmacı olarak katılacak.
Anma gecesinde ayrıca YKKED Genel Merkez Mandolin Orkestrası Konseri düzenlenecek.
HASAN ÂLİ YÜCEL KİMDİR?
Hasan Âli Yücel, 17 Aralık 1897’de İstanbul’da doğdu. Baba tarafından Posta Nazırı Göreleli Hasan Ali Efendi’nin, anne tarafından ise Japon sularında batan Ertuğrul Fırkateyni süvarisi deniz albay Ali Bey’in torunudur. Babası Ali Rıza Bey, annesi Neyyire Hanım’dır. Eğitim yaşamını sırasıyla Mekteb-i Osmânî, Vefâ İdâdîsi, Cağaloğlu Darülmuallimîn-i Aliyye (yüksek öğretmen okulu) okullarında sürdürdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi ve 19 Aralık 1922’de öğretmenliğe başladı. 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kurulmasıyla Hasan Âli Yücel etimoloji kolu başkanlığına getirildi. 1935 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nden İzmir milletvekili olarak meclise girdi ve art arda dört dönem milletvekilliği yaptı.
Yücel, Celal Bayar hükûmetinde Millî Eğitim Bakanlığı’na getirildi. Üniversite reformu (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nin kurulması, Yüksek Mühendis Okulu’nun İTÜ’ye dönüştürülmesi ve Ankara Tıp Fakültesi’nin kurulması), Köy Enstitüleri’nin kurulması, dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi ve ilk resmî ve telifli Türkçe ansiklopedi olan İnönü Ansiklopedisi’nin ön çalışmaları, hep onun bakanlığı döneminde gerçekleşmiştir. 1942 yılında kendisine bir suikast girişimi düzenlenmiştir.
20 Mayıs 1940’ta Devlet Konservatuvarı’nın kurulması, Türkiye’nin UNESCO’ya girişi onun çabaları sonucunda olmuştur. Dört yıllık çabaları sonucunda 25 Haziran 1946’da Üniversiteler Yasası çıkartılmıştır.
5 Ağustos 1946’da 7 yıl 5 ay sürdürdüğü bakanlık görevinden istifa ettikten sonra gazetecilik görevine geri dönen Yücel, 1950-1960 arası yıllarda Cumhuriyet Gazetesi’nde “Köşemden” başlığı altında yazılar yazdı. Yurt dışı gezilere çıkan Hasan Âli Yücel, Kıbrıs ve İngiltere gezilerinden sonra izlenimlerini, düşüncelerini Kıbrıs Mektupları ve İngiltere Mektupları adıyla yayınladı.
26 Şubat 1961 tarihinde aramızdan ayrılan Hasan Âli Yücel adına Giresun’un Görele ilçesinde adına “Hasan Âli Yücel Kültür Merkezi” kuruldu. İstanbul Üniversitesi’nin eğitim fakültesi de “Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi” adı verildi.
