Türkiye’nin birçok noktasında çıkan orman yangınlarıyla mücadele altıncı günde devam ederken, konuyla ilgili tartışmalar da savcılığa taşındı.

T24’ten Gökçer Tahincioğlu’nun haberine göre, Avukat Figen Albuga Çalıkuşu, 2019 yılında THK’nin saf dışı bırakıldığı ihaleyle kurumun söndürme uçaklarının bakımı için gerekli paranın altı katı harcandığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu.

Çalıkuşu, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bakan yardımcıları, Orman Genel Müdürü ve yardımcıları ile 2019 tarihli yangın söndürme ihale şartlarını hazırlayan, onay veren kamu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulundu. Çalıkuşu, bu isimlerin, görevi kötüye kullanma, bilinçli taksir ile orman yangınına, can ve mal kaybına neden olmak suçlarından soruşturulmalarını istedi. Dilekçede, Türk Hava Kurumu’nun 2019’dan itibaren söndürme ihalelerinde saf dışı bırakıldığı belirtilirken, bu boşluk nedeniyle kiralanan uçaklara, kurumun uçaklarının bakımı için gerekli paranın dört katı kadar masraf yapıldığı savunuldu.

Çalıkuşu, Ankara Başsavcılığı’na yönelik dilekçesinde, 10 Temmuz 2018 Tarihli ve 30474 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni anımsattı.

Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, “Ormanların korunması, geliştirilmesi, işletilmesi, ıslahı ve bakımı, çölleşme ve erozyonla mücadele, ağaçlandırma ve ormanla ilgili mera ıslahı konularında politikalar oluşturulması amacıyla çalışmalar yapmak” ile görevli olduğunu belirtti.

‘Yangın görevi bakanlığın’

Dilekçede, kararnameye göre, “Ormanların geliştirilmesini, usulsüz ve kanunsuz müdahalelere, tabii afetlere, yangınlara, muhtelif zararlılara karşı korunmasını ve gerekli kontrolleri sağlamak” görevinin bakanlığa ve Orman Genel Müdürlüğü’ne verildiği kaydedildi.

‘2019’a kadar THK ile çalışıyordu’

Dilekçede, şöyle devam edildi:

• “2019 yılına kadar Orman Genel Müdürlüğü, 9 uçağı olan Türk Hava Kurumu ile çalışmıştır.Türk Hava Kurumu; 1929 yılında Uluslararası Havacılık Federeasyonu (FAI)’ye tam üye olmuştur. Aynı zamanda Türkiye’deki Havacılık Federasyonu Yetkilerini de Taşımaktadır. 5 Ağustos 1925 tarihinden itibaren ‘kamu yararına çalışan dernek’ statüsündedir. Merkezi Ankara’dadır. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu THK’nın manevi koruyucularındandır. Cumhurbaşkanı onursal başkanıdır, Kuvvet Komutanları, Ankara Valisi doğal üyeleri arasında bulunmaktadır.
• 2019 yılında yangın söndürme ihalesini, yönetimine kayyum atanmış THK ile CMC Savunma Sanayi A.Ş isimli şirketin aldığı görülmektedir.  THK’nın sadece işletme ruhsatı ve uçakların bakımına destek olup küçük bir komisyon alacağı ama asıl gelirin, CMC Savunma Sanayi A.Ş. tarafından tahsil edileceği bilgisi bulunmaktadır.
• İsmi geçen şirket 15.01.2019 tarihinde kuruluşu tescil ve ilan edilmiştir. Tek ortaklı şirketin sermayesi 100 bin TL’dir. 25 bin TL si ödenmiş, geri kalan kısmın ödenmesi taahhüt edilmiştir. Havacılık ve yangın söndürme iştigal konusuna ait tecrübe ve birikimine, olumlu referanslarına dair bir bilgiye ulaşılamamaktadır.
• THK uçakları ve pilotları saf dışı bırakılan ve CMC Savunma Sanayi A.Ş iş ortaklığında kurulan sistemde Rusya’dan 3 uçak kiralanmıştır. THK’nın bakımı yapılmış uçuşa hazır 5 uçağı ihaleye sokulmamış, ihale koşullarına göre, 3 Rus uçağına günlük 1.3 milyon lira, 153 gün için toplam 203 milyon lira ödenmesine kararlaştırılmıştır.  Bu gün dolar kuru karşılığı ödenecek rakam 23 milyon 882 bin 352 USD’dir. THK kayyum başkanı ise THK uçaklarını kaldırmak için 4 milyon dolarlık bir yatırma ihtiyaç olduğunu bildirmiştir.
• THK’nın devreden çıkarılmasıyla yangınların tahrip gücünün arttığı görülmektedir. Altısı uçabilir dokuz uçağı olan THK’nın en son görev yaptığı 2018 yılında 5,3 bin hektar orman yanarken 2019’da 11,3 bin hektar, 2020’de ise 20,9 bin hektar ormanlık alan zarar gördüğü bilgisi verilmektedir. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin açıklamasında; 2020 yılında ülke genelinde 3 bin 399 adet orman yangını meydana geldiğini ve 20 bin 971 hektar orman alanının zarar gördüğünü bildirmiştir. Bakan açıklamalarına göre, 01 Ocak 2015 tarihinden 31 Aralık 2019 tarihini kapsayan 5 yıllık süreç zarfında da 12 bin 604 adet orman yangını neticesinde 41 bin 344 hektar orman alanının zarar gördüğü belirtilmiş, Bakan’ın güncel olarak verdiği 2020 yılını kapsayan rakamlarından orman yangını sayısı önceki 5 yılın ortalamasına göre yüzde 34 artarken zarar gören alan miktarının ise yüzde 153 arttığı anlaşılmıştır.
• 28 Temmuz 2021 tarihinde Manavgat ilçesinde başlayan yangınlarda,  Antalya Manavgat’,a Muğla, İzmir, Osmaniye, Mersin, Adana, Çanakkale, Kayseri, Edirne, Kütahya, Aydın, Kilis, Kocaeli, Kastamonu, Sakarya, İstanbul, Hatay, Bursa, Diyarbakır, Karaman, Balıkesir, Manisa, Bingöl, Kırklareli, Bilecik, Şanlıurfa, Bitlis, Kahramanmaraş, Çorum, Isparta, Manisa  illerinde çıkan yangınlar eklendi ve eklenmeye halen bu gün de devam etmektedir. Ülkemizin maalesef  her yıl orman yangınları olan bir ülke olduğu her bir yurttaşın malumudur. Ölen insanlarımız, hayvanlarımız, ormanlarımız, orman içi canlıları kısacası ciğerimiz yüreğimiz yanmakta, büyük bir üzüntü ve çaresizle izlemekteyiz.

‘Filo kurulmadı’

• Böylesine ciddi yangın tehdit ve tehlikesi altına bir ülke iken, Türkiye’de devlete bağlı birimlere ait envanterlerde, havadan yangın söndürmede kullanılan bir araç bulunmadığı bildirilmiştir.  Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli 2019 yılında yangın filosu kurulacağını söylemiştir. Ama halen kurulmamıştır. 2021 yılında Türkiye gelişmiş teknolojiye sahip bir filoyu kurabilecek durumda bir ülkedir. Cumhurbaşkanı 31 Temmuz Cumartesi günü yaptığı açıklamada da bir yangın filosu çalışmasının yapılacağını bildirmiş, devamla, ‘yangın uçağı konusunda sıkıntı olduğunu’ ve uçak konusundaki sıkıntıların ana sebebinin de; THK’nın filosunu ve teknolojisini yenileyememiş olduğunu ifade etmiştir. Bu ihtiyaç şimdilik ihaleler yoluyla karşılanmaktadır. Sonuç olarak bu gün Türkiye’nin, 2021 yılında yapılan ihalelere göre sadece 3 adet amfibik kiralık uçağı vardır.
• THK gibi yılların köklü bir kurumunu devre dışı bırakacak bir ihale neticesinde yeni sisteminin sadece 3 uçaktan ibaret tutulması en basitinden görevi kötüye kullanmaktır.
• THK elinde 9 uçak vardır ve kendi ifadelerine göre 4 milyon dolarlık yatırıma ihtiyaç vardır. THK Cumhurbaşkanlığı, Bakanlar Kuruluna bağlı bir dernektir. Doğal üye yapısı İtibarıyla 1925 yılından bu yana görev yapan 9 uçağı olan bir kurum için 4 milyon dolar harcamak yerine 3 kiralık uçağa 23 milyon dolar vermekle en etkili önlem ve müdahale sağlanamayacağı ayan beyan ortadadır.
• THK Onursal Başkanı olan Cumhurbaşkanı tarafından başka ülkelerden uçaklar istendiği ve uçakların geleceği bilgisinin verilmiş olması da bu hukuksal gerçeğin ve yetersizliğin teyidi cümlesinden önemli esaslı delildir. Son olarak Pazar gecesi geç saatlerde Avrupa Birliği’ne acil yardım isteği ile müracaat edilmiştir. Tüm bu neden ve gerekçelere göre bildiğimiz sorumlu şüpheler ve Savcılığınız tarafından saptanacak diğer şüpheliler hakkında cezai soruşturmaya başlanılmasına ve ceza davalarının açılmasına karar verilmesini dilerim.”