Türkiye genelinde bu yıl sıcaklıklar ortalamanın üzerinde seyrediyor. Ülke genelinde ortalama sıcaklıklar aralık ayından beri mevsim normalleri üzerinde gerçekleşti.
İstanbul’da da sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşmesi nedeniyle bazı ağaçlar aralık ayının sonunda ‘yalancı bahar‘a aldanarak çiçek açmaya başladı. Prof. Dr. Doğanay Tolunay havaların mevsim normalleri üzerinde geçmesinden dolayı bitkilerin bahar geldiğini zannettiğinden çiçek açtığını anlattı. Bu durumun mevsimlerin kaydığının göstergesi olduğunu belirten Prof. Dr. Tolunay, tarımın zarar göreceğinin habercisi olduğunu da belirtti.
’10 YILDA BİR GÖRÜLÜRKEN ARTIK 2-3 YILDA BİR GÖRÜLÜYOR’
İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, bitkilerin bahar geldiğini zannettiğinden çiçek açtığını anlatarak, “Normal şartlarda İstanbul’da kasım ayından sonra sıcaklıklar belli bir derecenin altına düşer. Aşağı yukarı 10 derecenin altına düştüğü zaman bitkiler kış uykusuna girer ama sıcaklıkların 10 derecenin üzerine tekrar çıkması durumunda bitkiler bahar gelmiş gibi bir durumla karşı karşıya kalırlar.
Sıcaklık artışıyla birlikte yeniden tomurcuklarını patlatıp çiçek açarlar. Biz bu duruma ‘yalancı bahar‘ adını veriyoruz. Son yıllarda daha sık karşılaşmaya başladık. Örneğin, 2021 yılının ocak ayında yine benzer bir durumla karşılaşmıştık. Ondan önce 2010 yılında bu olaya rastlamıştık. Dolayısıyla görülme sıklığı giderek daralmaya başladı. Eskiden 10 yılda bir görülürken artık 2-3 yılda bir görülüyor. ‘Yalancı bahar’ olayıyla karşı karşıya kalıyoruz. Bu duruma biz ‘Gösterge‘ diyoruz. Bitkilerin zamanından önce çiçek açması gibi olaylar daha sık görülmeye başlıyorsa, rekorlar kırılıyorsa, bu rekorlar daha yakın zamanlar içinde kırılıyorsa bunlar iklimlerin değiştiğinin göstergesidir” dedi.
(Prof. Dr. Doğanay Tolunay)
‘TARIMSAL ÜRETİMİN AZALMASI ANLAMINA GELİYOR’
Ağaçların erken çiçek açmasının hasadı olumsuz yönde etkilediğini dile getiren Prof. Dr. Tolunay, “İstanbul’da aralık ve ocak aylarında sıcaklık ortalama 10 santigrat derecenin üzerine çıkmıştı. Yine benzer bir olayı görüyoruz, bitkilerin zamansız olarak çiçek açması iklim değişikliğinin bir göstergesi. Don zararları olarak adlandırdığımız zararlara neden oluyor.
Bitkiler hala kış uykusuna yatmadıkları için organlarında su olduğu için sıcakların anî olarak düşmesi bitkilere öldürücü etkiler yapabilir. ‘Yalancı bahar‘ düşen sıcaklıklarla birlikte tarımsal üretimin azalması anlamına geliyor, bu durum ekonomiye kadar yansır. Son 72 yılın en sıcak Aralık ayıydı, bir rekor kırılmıştı. Ocak ayının ilk haftasında da bu sıcaklık artışları devam etti, ortalamanın çok üzerinde sıcaklıklar vardı” diye konuştu.
‘MEVSİMLER KAYMAYA BAŞLADI’
Prof. Dr. Tolunay, mevsimlerde kaymaların başladığını anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ciddi bir kuraklık var. Türkiye’nin büyük bir çoğunluğunda yağışlar azaldı. Fırtınalar, orman yangınları gibi doğa olaylarıyla daha sık karşılaşacağız. Mevsimler kaymaya başladı. Geçen sene de bunu görmüştük, kış daha geç gelmiş aralık sonuna kadar kar yağmıştı. Buna benzer mevsimler arası geçişlerin daha hızlı olduğunu görüyoruz. Bahar mevsimlerinin kısaldığını kış mevsiminden doğrudan yaz mevsimine geçildiğini görüyoruz. İlkbaharda olması gereken yağışlar olmadığı zaman bitkilerin gelişimi yavaşlıyor, tarım bitkileri boylanamıyor. Bu mevsim kaymaları başta tarım olmak üzere bütün sektörleri yakından etkiliyor.”
