Adalet Bakanlığı Sözcüsü Ertuğrul Çekin, Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile netlik kazanan İnsan Hakları Eylem Planı (İHEP) Uygulama Takvimi’nin ayrıntılarını paylaştı.

Bilgilendirme toplantısı düzenleyen Adalet Bakanlığı Sözcüsü Ertuğrul Çekin, basın mensuplarına İHEP takvimi ve Adalet Bakanlığınca yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgiler verdi. İHEP’in, “Özgür Birey, Güçlü Toplum; Daha Demokratik Bir Türkiye” vizyonu doğrultusunda insan hakları standartlarını yükseltmek amacıyla hazırlandığını anımsatan Çekin, Bakanlık olarak hazırladıkları İnsan Hakları Eylem Planının Uygulama Takviminin önümüzdeki süreçte yapılacak çalışmaların ayrıntılarını ortaya koyduğunu söyledi.

NİHAİ AMACI YENİ VE SİVİL BİR ANAYASA

Nihai amacı yeni ve sivil bir anayasa olan Eylem Planı’nın 11 temel ilke altında 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyet içerdiğini anımsatan Çekin, planlanan faaliyetlerin iki yıllık bir uygulama sürecinde birer birer hayata geçirileceğini kaydetti. Eylem Planı’nda yer alan her bir faaliyet için, “kısa” (1 ve 3 ay), “orta” (6 ay ve 1 yıl) ve “uzun” (2 yıl) süreli vadeler belirlendiğini vurgulayan Sözcü Çekin, “Niteliği gereği bazı faaliyetler açısından sürekli bir takvim öngörülmüştür. 285 süreli faaliyetin 6’sının 1 ay içerisinde, 40’ının 3 ay içerisinde, 84’ünün 6 ay içerisinde, 131’inin 1 yıl içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Bu suretle Eylem Planın da öngörülen süreli faaliyetlerin yüzde 90’ından fazlası 1 yıl içerisinde uygulamaya geçirilecektir.” dedi.

GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ÖNGÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLERDEN BAZILARI

Çekin, belirli zaman dilimlerinde gerçekleştirilmesi öngörülen bazı mevzuat değişikliklerini şöyle sıraladı:

“1 ay içinde kapalı ceza infaz kurumlarındaki çocukların ziyaretçileri ile tüm görüşmeleri ‘açık görüş’ şeklinde yapılması, çocuk hükümlülere ‘aile görüşü’ imkânının getirilmesi, engelli hükümlü/tutukluların ziyaretlerini bir refakatçi eşliğinde ya da açık görüş şeklinde yapabilme imkânının tanınması, hükümlü/tutuklu anneleriyle birlikte kalan 0-6 yaş grubu çocukların, yakınlarına ve annesine açık görüş sırasında tesliminin sağlanmasını öngörüyoruz. 3 ay içinde gerçekleştirilmesi öngörülen bazı faaliyetler ise Sulh ceza hâkimliği kararlarına dikey itiraz usulünün getirilmesi, tutuklama tedbirinde katalog suçların kapsamının daraltılması, eşe karşı işlenen suçlarda ağırlaştırıcı sebebin boşanmış eşi de kapsaması, tek taraflı ısrarlı takip fiillerinin suç olarak tanımlanması. 6 ay içinde ise Adalet Bakanı’nın, hâkimleri başka bir yargı çevresinde geçici olarak yetkilendirebilmesine ilişkin hükmün kaldırılması, avukatların tasdik ettikleri belgelerin, adli ve idari merciler tarafından işlemlere esas alınmasının sağlanması, çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hükümlerin gözden geçirilmesini planlıyoruz. 1 yıl içinde gerçekleştirilmesi öngörülen bazı faaliyetlerimiz arasında işkence iddiasına dair disiplin suçlarında zamanaşımının kaldırılması, lekelenmeme hakkının kapsamının genişletilmesi, kanun yollarına başvuru sürelerinin yeknesak hale getirilmesi, ayrımcılık ve nefret suçuna ilişkin Türk Ceza Kanunu’nda yeni bir düzenleme yapılması bulunuyor. 2 yıl içinde hukuk fakültelerinde öğrenim süresinin beş yıla çıkartılmasını, sürekli nitelikteki bazı faaliyetler arasında da sivil toplum kuruluşlarıyla periyodik görüşmelerin yapılması ve kamuda kadın istihdamının arttırılmasını hedefliyoruz.”

ETKİN BİR ŞEKİLDE UYGULANMASI İÇİN İZLEME VE DEĞERLENDİRME KURULU OLUŞTURULDU

Eylem Planı’nın etkin bir şekilde uygulanması ve izlenmesi amacıyla tüm kurum ve kuruluşların çalışmalarını en üst düzeyde takip edecek bir “İnsan Hakları Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu” oluşturulduğunu bildiren Ertuğrul Çekin, kurulun başkanlığını da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yapacağını belirtti. Sekretaryasını Adalet Bakanlığının yapacağı Kurul’un, Eylem Planı’nın uygulama sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi amacıyla altı ayda bir toplanacağını ifade eden Çekin, şunları söyledi:

“Bakanlığımız, gerek Yargı Reformu Stratejisinde gerekse İnsan Hakları Eylem Planında yer alan hedeflerin bir an önce hayata geçirilmesi için çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir. Yargı Reformu Stratejisi Eylem Planında olduğu gibi İnsan Hakları Eylem Planı Uygulama takviminde de belirlenen süreler azami süreler olarak düzenlenmiştir. Orta ya da uzun vade de öngörülen birçok hedefin daha önce tamamlanacağını öngörüyor ve çalışmalarımızı bu doğrultuda sürdürüyoruz.”

AVUKATLARA AŞI ÖNCELİĞİ İÇİN GİRİŞİMLER SÜRÜYOR

Adalet Bakanlığı Sözcüsü Ertuğrul Çekin, Kovid-19 salgını döneminde adalet hizmetlerine ilişkin tüm önlemleri Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulu’nun kararları ve tavsiyeleri doğrultusunda hayata geçirdiklerini söyledi. Adalet hizmetlerinin aksamadan yürütülmesi ve virüsün yargı çalışanları ile vatandaşlara bulaşma riskinin azaltılmasını amaçladıklarını kaydeden Çekin, ‘tam kapanma’ döneminde de adli iş ve işlemlerin, kişiler için mağduriyet doğurmayacak bir şekilde minimum düzeye indirmeye çalıştıklarını kaydetti. Çekin, adli süreçlerin bir parçası olan avukatların da öncelikli aşı listesine alınması için Sağlık Bakanlığı nezdindeki girişimlerinin de devam ettiğini bildirdi.

PANDEMİYE RAĞMEN YARGILAMALAR AKSAMADI

Yargı teşkilatının salgın döneminde fedakârca görevini ifa ettiğini anlatan Çekin, şöyle devam etti:

Cumhuriyet Başsavcılıklarımız tarafından 2020 yılında 4 milyon 769 bin 40 soruşturma dosyasına bakılmış olup bunların yüzde 64’ü hakkında karar verilmiştir. Geçtiğimiz süreçte lekelenmeme hakkının daha etkin korunması için bir düzenleme yapılmıştı. Bu düzenleme ile savcılarımıza soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verme imkânı verilmişti.  Savcılıklarımız bu müesseseyi de etkin biçimde işlettiler. Bu kapsamda 141 bin 986 dosyada karar verilmiştir. Ceza mahkemelerimiz de 2020 yılında baktığı 2 milyon 833 bin 473 dosyanın yüzde 48’inde karar vermiştir. Hukuk mahkemelerinde ise 3 milyon 630 bin 666 dosyanın yüzde 51’i karara bağlanmıştır. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, yargı teşkilatımız faaliyetlerini salgın koşullarına rağmen özveriyle yerine getirmiştir. Hâkim ve savcılar ile tüm yargı personelimize bu zorlu günlerde gösterdikleri özveri nedeniyle Bakanlığımız adına teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bu dönemde salgın nedeniyle adalet camiasında hayatını kaybedenler de olmuştur. Vefat edenlere Allah’tan rahmet kederli ailelerine de başsağlığı diliyorum.”

MAĞDUR ODAKLI ADALET ANLAYIŞI

Sözcü Çekin, kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve mağdur odaklı adalet anlayışına ilişkin çalışmaların da kesintisiz devam ettiğini, bu konuda son dönemde önemli adımlar atıldığını söyledi. Bugün Adalet Bakanlığınca hazırlanan Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Yönetmeliği’nin Resmi Gazete’de yayımlandığını anımsatan Çekin, bu yönetmeliğin insan hakları eylem planının ilk adımı niteliğinde olduğunu sözlerine ekledi.