Akıllı telefon, bilgisayar, otomobil, savunma teknolojileri ve beyaz eşya gibi hayatın birçok alanında kullanılan çipleri üreten şirketler, ABD ve Çin arasındaki gerilimden olumsuz etkileniyor.
İki ülke arasında bir süredir devam eden gerilimi artıran son adım ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin müttefiklerine, şirketlerin Çin’e gelişmiş yarı iletken teknolojisine erişim izni vermeye devam etmesi halinde, mümkün olan en ağır ticaret kısıtlamalarını uygulama planları oldu.
ABD yönetiminin, “Tokyo Electron ve ASML Holding NV gibi şirketlerin Çin’e gelişmiş yarı iletken teknolojisine erişim sağlamaya devam etmesi halinde en ağır ticari kısıtlamaları kullanmayı düşündüğü” mesajını iletmesiyle çip piyasaları sarsıldı.
Aynı gün Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünyanın en büyük gelişmiş çiplerini üreten Tayvan ile ilgili sert açıklamaları da çip şirketlerinin hisselerindeki kayıpları hızlandırdı.
Trump, Tayvan’ın ABD’deki yarı iletken endüstrisinin “neredeyse tamamını” ele geçirdiğini belirterek, “Tüm çip işimizi aldılar, çok zenginler. Sigorta poliçesinden farkımız olduğunu düşünmüyorum.” ifadelerini kullandı.
Trump, Tayvan’ın ABD’ye katkı sağlamadığını ve ABD’ye savunma için ödeme yapması gerektiğini söyledi. Aynı gün gelen bu iki açıklama, çip sektöründe faaliyet gösteren firmaların hisselerinde bir günde 500 milyar dolarlık kayba yol açtı.
Hollandalı çip üretim teknolojileri firması ASML’nin ABD’de listelenen hisseleri dün yüzde 11,1 değer kaybetti.
ABD merkezli yapay zeka teknolojileri odaklı çip üreticisi Nvidia hisseleri söz konusu iki sert açıklamanın ardından dün yüzde 6,5 değer kaybına uğradı. Yaklaşık 3,3 trilyon dolarla dünyanın en değerli şirketlerinden Nvidia, hisselerindeki gerilemenin ardından yaklaşık 200 milyar dolar kaybetti.
Piyasa değeri 700 milyar doların üzerinde bulunan Tayvan merkezli yarı iletken üreticisi TSMC’nin hisseleri de yaklaşık yüzde 8 geriledi.
ABD merkezli çip üreticisi AMD’nin hisseleri yüzde 10,2 düştü.
Piyasa değeri 200 milyar doları aşan ABD’li çip üreticisi Qualcomm hisseleri yüzde 8,6, Micron firması yüzde 6,3, Broadcom ise yüzde 7,9 değer kaybetti.
ABD borsalarında işlem gören İngiliz yarı iletken ve çip tasarımı firması ARM Holding’in hisseleri de yüzde 9,5 değer kaybına uğradı.
