Türkiye, ABD yaptırımlarının ardından F-35 projesini rafa kaldırırken, Washington yönetiminin ‘F-35 yerine F-16 verelim’ tutumu üzerine Savunma Bakanlığı alternatif arayışlarına girdi. Ancak alternatiflerin bazıları NATO muamması taşırken, bazıları da Türkiye’nin istediği standartlara sahip değil…

Türkiye’nin, bir süredir, Suriye meselesinin yanı sıra Doğu Akdeniz’deki gerginlik, PKK/YPG zıtlaşması ve F-16 konusunda ABD başta olmak üzere NATO müttefikleriyle sorunlar yaşadığı biliniyor. Son dönemde özellikle NATO üyesi ülkelerin askeri ve savunma işbirlikleri birlik içinde kutuplaşmaya neden olurken, Türkiye’nin de ABD’nin F-35 tutumuna karşı yeni iş birliklerine yönelmesi gündeme gelebilir.

Son dönemde hem Ege’de hem de Akdeniz’de Türkiye’yle karşı karşıya gelen Yunanistan, Fransa’ya 3 milyar euro ödeyerek üç fırkateyn ve altı Rafale avcı uçağı satın almıştı. Bununla da yetinmeyen Atina yönetimi ABD ile uzun yıllardan bu yana yürürlükte olan “Savunma İş birliği Anlaşması”nı (MDCA) güncellediklerini açıklayarak NATO’nun beşinci maddesine atıfta bulunmuş ve Türkiye’ye üstü kapalı gözdağı vermişti. (5’inci maddeye göre NATO’ya üye herhangi bir ülkeye saldırı olduğu takdirde, bu saldırı tüm NATO üyesi ülkelere yapılmış sayılıyor.)

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz hafta ABD’nin F-35’ler için yapılan 1 milyar 400 milyon dolar karşılığında mevcut F-16 filosunun genişletilmesi ve eldeki F-16’ların modernizasyonunu teklif ettiğini açıkladı. Buna göre,  ABD’den Türkiye’ye 40 yeni F-16 uçağının verilmesinin yanı sıra Türk Silahlı Kuvvetleri envanterindeki 80 F-16 uçağının da modernizasyonu gündemde.

ABD KONGRESİ KARARI VERECEK

Ancak ABD Kongresi’nin konuyla ilgili vereceği yanıt henüz net değil. Yani eğer Biden yönetimi onay vermezse Türkiye yeni F-16lara sahip olamayacak. Mevcut F-16’ların güncellenmesi için de yine Washington yönetiminin onayı bekleniyor. Bu süreçte, Türkiye’yle ilişkileri beklenildiği kadar ‘sıcak’ başlamayan Biden’ın kararını ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in de etkilemesi bekleniyor.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alma kararı nedeniyle F-35 savaş uçakları programından çıkarıldığını açıklamıştı. Ekim’de Biden Erdoğan görüşmesinde sürpriz bir gelişme olur mu bilinmez ama ABD’nin, Yunanistan’ın Mavi Vatan doktrinine karşı kabadayılık taslamasına ön ayak olması durumunda işler iyice karışabilir. ABD’nin bu kararının ardından Doğu Akdeniz’de Yunanistan ile, Suriye’de YPG/PKK ile karşı karşıya gelen Türkiye’nin yeni arayışlara yönelmesi söz konusu. İktidar S-400’ler nedeniyle cezalandırılırken, NATO üyesi Türkiye ile ABD arasında F-16 konusunda mutabakat sağlanamaması durumunda alternatif savunma sistemi arayışları gündemde. Böyle bir durumda Türkiye’nin tercih edebileceği F-16 muadili niteliğinde sınırlı uçak var.

TALİBAN’A KARŞI MÜCADELEDE KULLANILMIŞTI

Bunlardan bir tanesi, Fransa tarafından üretilen ve ABD Donanması’nda uçak gemileriyle uyumlu olacak şekilde tasarlanan bir savaş uçağı olan Rafale. Dassault Rafale, Mısır, Katar ve Hindistan’ın yanı sıra son yapılan anlaşma ile NATO üyesi Yunanistan’ın da envanterinde yer almaya başladı. İlk olarak Afganistan’da Taliban’a karşı düzenlenen operasyonlarda görevlendirilen Rafale uçakları, Libya, Mali, Irak ve Suriye’de de kilit operasyonlarda rol aldı.

OLASILIK: Rafale F3R’lerin “Aktif Elektronik Taramalı Dizi” (AESA) RBE2 radarı sayesinde elektronik taarruzdan daha az etkileneceği, Yunanistan’ın uçakları temin etmesinin de Türk Silahlı Kuvvetleri üzerinde baskı kurduğu iddia edilmişti. Uzmanlar, alternatif arayışında bu durumun göz önüne alınması gerektiğini vurgulasa da Fransa ile son dönemde gerginleşen ilişkiler ve karşılıklı yükselen tansiyon nedeniyle Türkiye’nin Rafale satın alması ihtimali çok düşük olarak görülüyor.

NATO MUAMMASI

TSK’nın değerlendirebileceği diğer alternatifler arasında Mikoyan MiG-29 ve Su-27 de yer alıyor. Üstün manevra yetenekli kısa menzil hava muharebe ve savunma uçağı olan MiG-29, Su-27’lerle birlikte Rus Hava Kuvvetleri’nin ana avcı gücünü oluşturuyor. Cezayir, Bangladeş, Azerbaycan, Küba, Kuzey Kore, Malezya, Sırbistan, Suriye, Ukrayna, Türkmenistan gibi ülkelerin envanterlerinde yer alıyor. Su-27’ler tıpkı F-16’lar gibi radara yakalanmama özelliğine sahip olmasıyla ön plana çıkıyor. Tıpkı F-16 gibi 5’inci nesil savaş uçağı özelliklerini taşıyan Su-27 her biri kilotonluk olmak üzere 6 tane nükleer bomba taşıma kapasitesine sahip olduğu biliniyor.

OLASILIK: Tüm organizasyonları NATO standartlarına göre kurulan Türkiye için Rus savaş uçakları temin etmek ise başlı başına bir soru işareti. Sistemin tamamen kurulup kullanıma alınması yılları alabileceği gibi birçok değişikliği de beraberinde getirmesi gibi zorunluluklar var. Türkiye’nin hava savunma sistemleri konusunda yaptırım gördüğü ABD yerine yönünü Rusya’ya çevirmesi siyasi bir karar olsa da NATO envanterine sahip bir ülke için köklü bir stratejik değişiklik anlamına da geliyor.

F-16’NIN UCUZ MUADİLİ

JF-17 Thunder Block III : Türkiye’nin envanterinde yer alması düşük bir ihtimal gibi görünse de JF-17 Thunder Block III, F-16‘nın Uzak Doğu versiyonu olarak tanımlanabilir. Ancak ‘ucuz’ versiyonu. Çin ve Pakistan ortaklığıyla geliştirilen uçak, Pakistan Hava Kuvvetleri’nin yanı sıra, Irak, Arjantin ve Nijerya’nın da hava kuvvetlerinde yer alıyor. En son Pakistan’ın, JF-17 Thunder Block III savaş uçağı için Irak’tan 12 adetlik bir sipariş aldığı bildirildi.

İNGİLTERE İLE YENİ BİR ANLAŞMA OLABİLİR Mİ?

Eurofighter Typhoon: Avrupa Birliği yapımı çok amaçlı, çift motorlu, delta kanatlı çok rollü savaş uçağı. Tasarımı Fransız Dassault Rafale, ve Rus MiG 1.44 uçakları temel alınarak yapılan Typhoon projesi, Avrupa ülkelerinin yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak amacıyla birçok ülkenin ortaklığı ile başlatıldı. İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve İspanya’dan oluşan üretici ülkeler topluluğundan Fransa, proje bir müddet ilerledikten sonra ayrıldı ve kendi uçağı Rafale’i geliştirme kararı aldı. Bugüne kadar Almanya, İngiltere, İtalya, İspanya, Avusturya, Umman ve Suudi Arabistan Eurofighter Typhoon savaş uçağı satın alan ülkeler arasında yer aldı. 2016 yılında Kuveyt ve 2018 yılında Katar Typhoon satışını içeren bir anlaşma imzaladı.

OLASILIK: Eurofighter Typhoon Rus ve ABD savaş uçaklarının en iyi özelliklerinden ortaya çıksa da yüklü maliyeti nedeniyle çok fazla tercih edilemiyor. Savaşa hazırlık süresinin uzun olması ve ekonomik sorumlulukları nedeniyle ikinci hatta üçüncü plana atılan uçaklarla ilgili ise son dönemde yeni bir gelişme yaşandı. İngiltere, 30 adet Eurofighter Typhoon Tranche 1 savaş uçağını erken emekliye ayıracaklarını açıkladı. Uçakların gövde ömürlerinin oldukça iyi durumda olduğu belirtilirken, iki ülkenin Milli Muharip Uçak (MMU) Programı kapsamında da iş birliği gerçekleştirmesi akıllara ‘İngiltere, Türkiye’ye Typhoon’ları satabilir mi? sorusunu getirdi. Eğer diplomatik şartlar yerine getirilirse neden olmasın…

ÇİN YARIŞA KATILDI

Chengdu J-10: Çin yapımı çok rollü avcı uçağı olan Chengdu J-10, Su-27 serisi savaş uçaklarında da kullanılan motor özelliklerine sahiptir. Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan uçaklar aynı zamanda Pakistan ve İran’a da satılmıştır. Chengdu J-10 Firebird, Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Amerikan Boeing F-15C Eagle ve Lockheed Martin F-16‘nın yanı sıra Sovyet Su-27 Flanker ve Mikoyan MiG ile karşılaştırılabilir dördüncü nesil bir avcı uçağı geliştirmeye yönelik ilk girişimi olarak öne çıkıyor.

OLASILIK: Çin’in nispeten düşük maliyetli bu savaş uçağı aynı anda 4 hedefi vurabildiği iddia edilen yerli bir pasif elektronik olarak taranan dizi (PESA) atış kontrol radarı ile göz dolduruyor. Uzmanlar, Çin’in Chengdu J-10 ile yarışa katıldığını iddia ediyor. ABD için Güney Çin Denizi’nde tehdit oluşturabilecek Chengdu J-10 Firebird de düşük ihtimalli de olsa Türkiye’nin alternatifleri arasında…