İspanya’da sol hükümetler dönemlerinde, 2007’de Tarihi Bellek ve 2022’de Demokratik Bellek adlarıyla çıkarılan, diktatör Franco döneminin bugünkü izlerini silmeyi amaçlayan yasalar kapsamında adımlar atılmaya devam ediliyor.
Başkent Madrid’in 58 kilometre dışında olan ve diktatör Franco’nun talimatıyla 1940-1958 yılları arasında inşa edilen Valle de los Caidos’daki (Şehitler Vadisi) bazilikanın içindeki diktatör Franco’nun mezarını 24 Ekim 2019’da çıkartan hükümet, şimdi de aynı yerde bulunan Falange lideri Primo de Rivera’nın mezarının çıkarılacağı açıkladı.
Diktatör Franco döneminin önemli sembollerinden olan Valle de los Caidos’da yasa gereği sadece İç Savaş sırasında ölenlerin kalıntılarının kalmasına izin verilirken, bireysel mezar olarak tek kalan Rivera’nın kalıntıları da 24 Nisan Pazartesi günü çıkartılarak, ailesinin talebiyle Madrid’deki San İsidro Mezarlığı’na götürülecek.
İç Savaş sırasında Cumhuriyetçiler tarafından 1936’da öldürülen Rivera’nın naaşı, diktatör Franco’nun talimatıyla 1959’da Valle de los Caidos’a taşınmıştı.
Rivera’nın kalıntılarının çıkarılmasının onun 120. doğum gününe denk getirilmesi dikkati çekti.
33 BİN KİŞİNİN KALINTILARI AİLELERİNE TESLİM EDİLECEK
Diğer yandan Demokratik Bellek, Parlamentolar arası ilişkiler ve Başbakanlıktan sorumlu Bakan Felix Bolanos, Rivera’nın kalıntılarının çıkarılmasıyla ilgili basına yaptığı açıklamada, “İspanya gibi gelişmiş, Avrupalı bir demokraside, halen faşizmi, diktatörlüğü bu kadar temsil edenlere ait yerlerin olması mümkün değildir. Rivera’nın kalıntılarının çıkarılması vadinin yeniden şekillendirilmesinde atılan adımlardan biridir.” dedi.
Taştan yapılmış dev bir haç işaretinin bulunduğu Valle de los Caidos’un isminin Valle de Cuelgamuros olarak değiştirildiğini hatırlatan Bolanos, İç Savaş ve diktatörlük döneminde hayatlarını kaybeden Franco yanlısı ve Cumhuriyetçi yaklaşık 33 bin kişinin kalıntının bulunduğu bölgede yapılacak çalışmaların amacının, “kurbanların yakınlarının, sevdiklerinin kalıntılarını alması ve onlara onurlu bir cenaze töreni yapabilmeleri olduğunu, bunu ideolojik değil, insani bir durum olarak gördüklerini” söyledi.
Yasa gereği, diktatör Franco döneminin izlerinden tamamen temizlenecek bazilikanın altında bulunan 33 bin kişinin kalıntılarının, ailelerin taleplerine göre açılıp, kimlik tespitlerinin yapılması ve ailelerine teslim edilmesi öngörülüyor.
