İran’da 2022 yılının Eylül ayında başlayan ve yaklaşık 4 ay devam eden Mahsa Emini protesto gösterilerini organize etmekle suçlanarak idama mahkum edilen, ancak daha sonra cezası Yüksek Mahkeme tarafından hapse çevrilen İranlı rap şarkıcısı Toomaj Salehi yeniden idama mahkum edilmişti.
Kararın ardından sanat dünyasından Salehi’nin serbest bırakılması için destek ve çağrılar geldi.
Aralarında Coldplay ve Sting’in de bulunduğu müzik, kültür ve insan hakları aktivizmi dünyasından 100’den fazla isim, kadın haklarını desteklemek amacıyla yaptığı protestonun ardından İran’da ölüm cezasına çarptırılan İranlı rapçi Toomaj Salehi’nin serbest bırakılması çağrısında bulunan bildiriyi imzaladı.
Şarkılarıyla İran rejimini eleştiren, İran’daki Kadın, Yaşam, Özgürlük hareketinin güçlü bir destekçisi olan sanatçı, 24 Nisan’da idam cezasına çarptırıldı.
MAHSA AMİNİ PROTESTOLARI
Salehi İlk olarak Eylül 2022’de tutuklandı ve 252 günü hücre hapsi de dahil olmak üzere bir yıl 21 gün hapis yattı. Kefaletle serbest kaldıktan sonra cezaevinde kaldığı süre boyunca “ağır işkenceye maruz kaldığını” anlatan sanatıçı iki hafta sonra Aralık 2023’te tekrar tutuklandı ve “Dünyada yolsuzluk”la suçlandı.
Salehi, müziği aracılığıyla, “uygunsuz başörtüsü” taktığı iddiasıyla tutuklandıktan sonra 2022’de polis nezaretindeyken hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ölümünü takip eden aylarda gösterilere verdiği desteği açıkça dile getirdi .
Amini’nin ölümü İran genelinde yaygın protestolara yol açtı.
“OTORİTEYE MEYDAN OKUMAK BİZİM GÖREVİMİZ”
Index on Censorship grubu tarafından hazırlanan, Salehi’nin serbest bırakılması çağrısında bulunan açıklama, Little Mix’ten Jade Thirlwall , DJ Rob Da Bank , yazar Margaret Atwood ve tiyatro yapımcısı Roshi Nasehi tarafından desteklendi.
Açıklamada “Sanatçılar, müzisyenler, yazarlar ve önde gelen kültürel figürler olarak Toomaj Salehi ile dayanışma içindeyiz. İdam cezasının derhal ve koşulsuz olarak kaldırılmasını, diğer tüm suçlamaların düşürülerek en kısa sürede serbest bırakılmasını talep ediyoruz. “Sanatın eleştirmesine, kışkırtmasına, sorgulamasına ve otoriteye meydan okumasına izin verilmelidir. Bu bizim sanatçılar olarak hem hakkımız hem de görevimizdir” ifadelerine yer verildi.
İRAN’A MESAJ
Salehi’nin hüküm giymesinin, İran’daki sanatçılar ve aktivistlere yönelik geniş çaplı baskının bir parçası olduğu düşünülüyor.
Başka bir rapçi olan Saman Yasin de benzer bir kaderle karşı karşıya kalmış, ancak cezası beş yıl sürgüne çevrilmişti.
Index on Censorship’in yeni CEO’su Jemimah Steinfeld, Salehi’nin arkasında küresel dayanışmanın olduğunu vurgulayarak İran’ı insan hakları taahhütlerine uymaya çağırdı.
