Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çarşamba günü erken saatlerde yayınlanan bir röportajında, Çin’in Ukrayna krizine barışçıl bir çözüm bulmayı hedefleyen planını desteklediğini ve Pekin hükümetinin, “krizin temelinde yatan nedenleri tam olarak kavradığını” söyledi.
Bu hafta Pekin’e yapacağı ziyaret öncesinde, Çin’in Xinhua haber ajansına konuşan Putin, Rusya’nın iki yılı aşkın süredir devam eden çatışmayı çözmek için “görüşmelere açık” olduğunu da ekledi.
Çin Devlet Başkanı Xi’nin, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile yaptığı görüşmelerde ortaya koyduğu ek ilkeler, Putin’e göre “soğuk savaş zihniyetinin aşılması gerektiği fikrini destekleyen, gerçekçi ve yapıcı adımlar” niteliğindeydi.
Bu belge o dönemde hem Rusya hem de Ukrayna’da nispeten hoş karşılanmış; ABD ise Çin’in kendisini “barış yanlısı” olarak sunduğunu, ancak Rusya’nın “haksız tarafını” doğruymuş gibi yansıttığını ve işgalini kınamadığını söylemişti.
İşte, Çin Halk Cumhuriyeti tarafından uluslararası kamuoyuna sunulan ve Rusya-Ukrayna Savaşı’na çözüm getirmeyi hedefleyen 12 barış ilkesi…
ÇİN’İN BARIŞ İLKELERİ
1. Tüm ülkelerin egemenliğine saygı gösterilmesi
Birleşmiş Milletler’in amaç ve ilkeleri de dahil olmak üzere evrensel olarak tanınan uluslararası hukuka titizlikle uyulmalıdır. Büyük ya da küçük, güçlü ya da zayıf, zengin ya da fakir tüm ülkeler uluslararası toplumun eşit üyeleridir. Uluslararası hukukun eşit ve yeknesak bir şekilde uygulanması teşvik edilmeli, çifte standartlar reddedilmelidir.
2. Soğuk Savaş zihniyetinin terk edilmesi
Bir ülkenin güvenliği, başkalarının zararına olacak şekilde gözetilmemelidir. Bir bölgenin güvenliği, askeri blokların güçlendirilmesi ya da genişletilmesi yoluyla sağlanmamalıdır. Tüm taraflar, başkalarının güvenliği pahasına kendi güvenliklerinin peşinde koşmaya karşı çıkmalı, blok çatışmalarını önlemeli ve Avrasya Kıtasında barış ve istikrar için birlikte çalışmalıdır.
3. Düşmanlıkların durdurulması
Çatışma ve savaşın kimseye faydası yoktur. Tüm taraflar Rusya ve Ukrayna’nın aynı doğrultuda çalışmasını ve mümkün olan en kısa sürede doğrudan diyaloğa yeniden başlamasını desteklemeli, nihayetinde kapsamlı bir ateşkese ulaşmalıdır.
4. Barış görüşmelerinin yeniden başlatılması
Diyalog ve müzakere Ukrayna krizinin tek uygulanabilir çözümüdür. Krizin barışçıl yollardan çözümüne yönelik tüm çabalar teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. Çin bu konuda yapıcı bir rol oynamaya devam edecektir.
5. İnsani krizin çözülmesi
İnsani krizin hafifletilmesine yardımcı olacak tüm tedbirler teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. İnsani yardım operasyonlarında tarafsızlık ve yansızlık ilkelerine uyulmalı ve insani konular siyasileştirilmemelidir. Sivillerin güvenliği etkin bir şekilde korunmalı ve sivillerin çatışma bölgelerinden tahliyesi için insani koridorlar oluşturulmalıdır. BM’nin çatışma bölgelerine insani yardımın yönlendirilmesinde koordinasyon rolü oynaması desteklenmelidir.
6. Sivillerin ve savaş esirlerinin korunması
Çatışmanın tarafları uluslararası insancıl hukuka sıkı sıkıya bağlı kalmalı, sivillere veya sivil tesislere saldırmaktan kaçınmalı, kadınları, çocukları ve çatışmanın diğer kurbanlarını korumalı ve savaş esirlerinin temel haklarına saygı göstermelidir.
7. Nükleer enerji santrallerinin güvende tutulması
Çin, nükleer enerji santrallerine veya diğer barışçıl nükleer tesislere yönelik silahlı saldırılara karşı çıkmakta ve tüm tarafları Nükleer Güvenlik Sözleşmesi dahil olmak üzere uluslararası hukuka uymaya ve insan kaynaklı nükleer kazalardan kararlılıkla kaçınmaya çağırmaktadır. Çin, barışçıl nükleer tesislerin emniyet ve güvenliğinin teşvik edilmesinde yapıcı bir rol oynayan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nı (IAEA) desteklemektedir.
8. Stratejik risklerin azaltılması
Nükleer silahlar kullanılmamalı ve nükleer savaşlar yapılmamalıdır. Nükleer silah tehdidine veya kullanımına karşı çıkılmalıdır. Nükleer silahların yayılması önlenmeli ve nükleer krizlerden kaçınılmalıdır. Çin, kimyasal ve biyolojik silahların her ne koşulda olursa olsun herhangi bir ülke tarafından araştırılmasına, geliştirilmesine ve kullanılmasına karşıdır.
9. Tahıl ihracatının kolaylaştırılması
Tüm taraflar, Rusya, Türkiye, Ukrayna ve BM tarafından imzalanan Karadeniz Tahıl Girişimi’ni dengeli bir şekilde tam ve etkin olarak uygulamalı ve BM’nin bu konuda önemli bir rol oynamasını desteklemelidir. Çin tarafından önerilen küresel gıda güvenliğine ilişkin işbirliği girişimi, küresel gıda krizine uygulanabilir bir çözüm sunmaktadır.
10. Tek taraflı yaptırımların durdurulması
Tek taraflı yaptırımlar ve azami baskı sorunu çözemez; sadece yeni sorunlar yaratır. Çin, BM Güvenlik Konseyi tarafından yetkilendirilmemiş tek taraflı yaptırımlara karşı çıkmaktadır. İlgili ülkeler diğer ülkelere karşı tek taraflı yaptırımları ve yargı yetkisini kötüye kullanmayı bırakmalıdır.
11. Sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarlı tutulması
Tüm taraflar mevcut dünya ekonomik sistemini ciddiyetle korumalı ve dünya ekonomisinin siyasi amaçlar için bir araç ya da silah olarak kullanılmasına karşı çıkmalıdır.
12. Çatışma sonrası yeniden yapılanmanın desteklenmesi
Uluslararası toplumun çatışma bölgelerindeki çatışma sonrası yeniden yapılanmayı desteklemek için tedbirler alması gerekmektedir. Çin yardım sağlamaya ve yapıcı bir rol oynamaya hazırdır.
