Bir uzay uzmanı, NASA astronotlarının ölümcül bir felaketi önlemek için Uluslararası Uzay İstasyonu’nu (UUİ) derhal boşaltmaları gerektiği konusunda uyarı yaptı. Geçmişte İngiliz Hükümeti’nin UFO projesini yöneten Nick Pope, MailOnline ile röportajı sırasında NASA ve UUİ hakkındaki düşüncelerini paylaşarak, uzay ajansının “bekle ve gör” tavrının yıkıcı sonuçlara yol açabileceğini söyledi: “Çok geç kalınırsa sadece astronotların değil, NASA’nın itibarının da zedelenmesine yol açabilecek bir felaket yaşanabilir.”
Bu uyarı, NASA’nın UUİ’nin Rus tarafındaki artan sızıntıyla ilgili 50 farklı endişe verici alanı takip ettiğini açıklamasının ardından geldi. Amerikalı astronotlara, sızıntının olduğu bölüme açılan kapak açık olduğunda acil tahliye durumunda kaçış kapağının yakınında beklemeleri talimatı verildi. NASA, bu sızıntıyı artık “en büyük güvenlik riski” olarak değerlendiriyor. Ancak astronotların istasyonda kalmaya devam edeceği söyleniyor.
İlk olarak 2019 yılında, istasyon yaşam alanları, yaşam destek sistemleri, elektrik güç dağıtımı ve veri işleme, uçuş kontrol ve tahrik sistemlerini sağlayan Rusya’ya ait Zvezda Servis Modülü Transfer Tüneli’nde tespit edilen sızıntı, NASA ve Roscosmos astronotları ve kozmonotları tarafından hala çözülemedi ve kaynağı tam olarak bilinmiyor. Ayrıca, uzay ajanslarının olası çatlakları bir tür dolgu ve yama kombinasyonu ile örtmesine rağmen sızıntı son yıllarda daha da hızlandı.
Sızıntı artmaya devam ediyor
Şubat ayında geçici olarak günlük 1,08 kg’a kadar çıkan hava miktarı, NASA’nın yaptığı açıklamaya göre Nisan ayında yeni bir rekor kırarak günlük 1,68 kg’a kadar yükseldi. Devam eden bu sızıntı Eylül ayında “en büyük güvenlik riski” olarak ilan edildi ve NASA’nın risk ölçeğinde en üst seviyeye çıkarıldı.
NASA yetkililerinin yaptığı açıklamaya göre Roscosmos ile konu hakkında bir anlaşmaya varılarak, sızıntının bulunduğu bölüme açılan kapağın sadece gerekli durumlarda açılmasına ve akşamları kapalı tutulmasına karar verildi. NASA, kapak açıkken tüm astronotların, acil bir durumda uzay araçlarına daha yakın olmaları için istasyonun Amerikan tarafında kalmaları talimatını verdi.
Ancak Nick Pope’un belirttiği üzere bu karmaşa, NASA’nın oldukça zorlu bir durumda kalmasına sebep oluyor. Pope, “UUİ’den çok erken çekilmek, NASA ile Elon Musk arasındaki uçurumu artıracak ve NASA’nın gerileyen bir güç gibi görünmesine neden olacak. Ancak çok geç kalınması da bir felakete yol açabilir” diyor.
NASA, Zvezda modülünün kapağının mümkün olduğunca kapalı kalması gerektiğini savunurken, sızıntıların ciddileşmesi durumunda istasyonda hızlı bir basınç ve oksijen kaybı yaşanabilir. Böyle bir acil durum yaşanması halinde tüm astronotların istasyona yanaşan kendilerine tahsis edilmiş “can kurtarma botları” olarak görev alacak kapsüllere binmeleri gerekecek. Bu kapsüller, mürettebatın yörüngedeki laboratuvardan kaçarken uygun teçhizatı hızla giymesini sağlayacak acil durum kıyafetlerine sahip olması sayesinde biraz daha fazla zaman kazandıracak.
Başrolde yine SpaceX var
NASA Ticari Mürettebat Programı Yöneticisi Steve Stich, acil bir durumda SpaceX’in Dragon uzay aracının birkaç dakika içinde çalıştırılabileceğini söylüyor. Ancak uzay ajansı, UUİ’nin bazı astronotların uzayda mahsur kalmasına yol açabilecek kapsül arızalarına karşı yeterince hazırlıklı olmadığını da kabul ediyor.
NASA’nın açıklamasına göre, yüksek maliyetler ve sınırlı bütçenin yanı sıra fırlatmaya hazır araçların yeterli sayıda bulunmaması, mürettebat araçlarının ciddi bir hasar alması ve kullanmak için yeterince güvenli olmaması durumunda müdahale yeteneği azalacaktır. Yani, örneğin bir mikrometeor istasyona tam olarak doğru bir açıyla çarparsa, astronotların kaçış yöntemi neredeyse ulaşılması imkansız bir hale gelebilir. Ancak uzay istasyonuna yapılacak bir güncellemenin maliyeti de astronomik olduğu için, kullanım ömrünün sonuna hızla yaklaşan istasyon daha fazla savunma kazanamayacak gibi gözüküyor.
Uzmanların hemen hepsi Zvezda modülündeki sızıntının felaketle sonuçlanacak bir arızaya yol açacağına inanmıyor ve Zvezda’ya açılan kapağın kapatılmasıyla sızıntı ne kadar hızlı olursa olsun kontrol altına alınabiliyor. Bu yüzden bazı uzmanlar, istasyonun belirli kısımlarına ve kenetlenme noktalarına erişimi sonlandıracak olsa da, gerekirse Zvezda’nın kalıcı olarak kapatılmasıyla felaketten kaçınılabileceği belirtiliyor. Bu durum uzay istasyonuna yeniden ikmal yapılmasını zorlaştırsa da, işlevini sürdürmesini sağlayacaktır.
NASA, istasyonun şu anda güvenli olduğu fikrini sürdürüyor ve sorunun en kısa zamanda çözülmesi için Roscosmos ile beraber çalışmaya devam ettiklerini belirtiyor. Ancak, eğer sızıntının yarattığı risk artarsa, uzay istasyonundaki çalışmaların planlanandan daha erken sonlandırılması gerekebilir.
