2014 yılında uzaya fırlatılan gizemli bir Rus uydusu, ikinci bir bölünme olayı daha yaşadı. Kosmos-2499‘un yavaş yavaş parçalarına ayrılmasının nedeni bilinmiyor ve gizemli ve şüpheli geçmişi göz önüne alındığında gerçeği asla öğrenemeyebiliriz.
ABD Uzay Kuvvetleri’nin 18. Uzay Savunma Filosu, 6 Şubat’ta attığı bir tweet’te Kosmos-2499’un dağıldığını doğruladı. Filo şu anda 3 Ocak 2023 günü meydana geldiği düşünülen dağılma olayıyla ilgili 85 yeni enkaz parçasını takip ediyor. Tahminen 1.170 kilometre yükseklikte olan bu parçaların Dünya’ya geri dönmesi 100 yıl veya daha fazla sürecek ve bu da yörüngemizde artan enkaz karmaşasına katkıda bulunacak.
Kosmos-2499’un küçük bir uzay enkazı parçası veya mikrometeorit gibi başka bir nesneyle çarpışmış olması büyük bir olasılık olarak öne çıkıyor, ancak uydunun uzaydaki önceki davranışı ve gizemli amacı, basit bir şekilde patlamış olmasını daha makul bir açıklama olarak sunuyor. Ayrıca, garip bir şekilde, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi astronomu Jonathan McDowell’in bir e-posta ile belirttiği üzere, Kosmos-2499 benzer bir şekilde izlenebilir enkaz ürettiği ilk dağılma olayını 22 Ekim 2021’de yaşamıştı.
Kosmos-2499: Gizemli uydunun hikayesi
RussianSpaceWeb muhabiri Anatoly Zak‘in söylediğine göre, uydunun hikayesi Mayıs 2014’te üç Rus Rodnik tipi uyduyla birlikte uzaya fırlatıldığında başladı. Uydu, roketin yük manifestosuna dahil edilmedi, bu nedenle, üç Rodnik uydusunun yanında açıklanamaz bir şekilde göründüğünde, ABD izleyicileri onun bir parça olduğunu varsaydılar ve Uzay Enkazı Nesnesi 2014-028E olarak tanımladılar.
Ancak nesne, bir dizi karmaşık yörünge manevrası yapmaya başlayarak dördüncü bir uydu olduğuna işaret etti. Ekim 2014’e kadar ABD, nesneyi enkaz değil yük olarak yeniden sınıflandırdı. Ayrıca, Zak’in söylediğine göre ABD ordusu artık gizemli uydunun yörünge parametrelerini günde üç veya dört kez yeniden kontrol ediyordu. Kosmos-2499, bir sonraki yıl kendi Briz-KM roket aşaması ile bir buluşma gerçekleştirdi ve 2017 yılına kadar da manevra yapmayı sürdürdü.
The Space Review’da Mayıs 2019’da yayınlanan bir makaleye göre McDowell, uydunun Rusya’nın “büyük olasılıkla uzaydaki diğer uyduları incelemek için tasarlanmış küçük uydular inşa etme projesi” Nivelir projesiyle ilgili gibi göründüğünü söyledi. Rusya bugüne kadar bu uydulardan dört tane fırlattı ve bunlardan ikisi ilgili roket aşamalarıyla buluştu.
Beş yıl önce, üst düzey bir ABD askeri yetkilisi, bu uyduların davranışını “yörünge içi inceleme veya uzay durumsal farkındalık yeteneklerinden daha önce görülen hiçbir şeyle tutarlı değil” olarak tanımladı ve uyduların uzay silahları, yani yörüngedeki diğer uyduları devre dışı bırakabilen uydular geliştirme programıyla ilişkili olma ihtimalini ima etti. RussianSpaceWeb’e göre yıllar önce Roscosmos şefi Oleg Ostapenko, cihazların “katil uydular” olmadığını söylese de, amaçlarını açıklamadı.
Kosmos-2499’un neden şimdi görünüşte iki kez parçalandığına gelince, McDowell bunun uydunun çoklu yörünge değişiklikleri yapmasına izin veren sıvı itme aşamasına, özellikle de hidrazin monopropellant ile çalışan Fakel K50-10.6 itme sistemine bağlı olduğundan şüpheleniyor: “Uydu karşıtı kullanım için patlayıcı bir savaş başlığı taşıdığını öne sürenler olabilir, ancak bunu pek olası bulmuyorum.”
Karadan yapılan gözlemler, Kosmos-2499’un yaklaşık 30 santimetre uzunluğunda olduğunu gösterdi, ancak McDowell bu gözlemlerin çok güvenilir olmadığını ve uydunun yaklaşık 1 metreye yakın olabileceğini düşünüyor.
