Kişilerin ‘obsesyon’ denilen mantıksız olduğunu bilmesine rağmen zihninden uzaklaştıramadığı düşünceler sonucunda ‘kompulsiyon’ adı verilen sürekli tekrar eden davranışlarda bulunmasıyla ortaya çıkan obsesif kompülsif bozukluk, pandemi döneminde daha sık görülmeye başlandı.

En sık görülen obsesyonların temizlik ile ilgili olduğunu belirten Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erdem Önder Sönmez, bu durumdaki kişilerin kirlendiğini ve bir türlü temizlenmediğini düşündüklerini dile getirdi.

Bu grup hastaların davranışlarına örnek veren Sönmez, “Mesela bu kişilerde eline yağ bulaştığında, kapı kolunu ellediği zaman kirlendiğini veya dışarı çıkıp girdiği zaman üzerinde kir taşıdığını, misafir gelip koltuğuna oturduğunda kirlendiğini düşünüp koltuğu silmeler gibi obsesyonlar görülüyor” dedi.

‘Hastalığı kontrol etme becerileri düştü’

Dr. Erdem Önder Sönmez, pandeminin, obsesif kompulsif bozukluk görülen kişilerin hastalığını kontrol edebilme becerisini düşürdüğüne dikkat çekti:

“Artık bu hastalığı kontrol altında tutamıyorlar. Bu sebepten hasta sayısında 3 ila 4 kata yakın artış görüldü. Bu kişilerin evini, etrafını temizleme sıklığında da ciddi oranda bir artış mevcut. Daha çok temizlikle uğraşmaya başladılar. Geçenlerde polikliniğe gelen bir hastam, ‘artık eve çamaşır suyu, deterjan yetiştiremiyoruz’ demişti. Ayrıca dışarı çıkma durumlarını oldukça sınırlandırıyorlar.”

‘8 saat banyoda kalabiliyorlar’

Obsesif kompulsif bozukluğa sahip kişilerin yaşadığı zorluklara örnek veren Dr. Sönmez, şöyle konuştu:

“Dışarı çıkmamaya, evde kalmaya başlıyorlar. Eşleri eve geldiğinde direkt banyoya tuvalete gönderip iyice yıkanmalarını sağlıyorlar. Çocuklarını banyoda uzun süre tutabiliyorlar. Kendileri de bazen tuvalette, banyoda çok uzun süre kalabiliyorlar. Bir hastamın mesela polikliniğe başvurmadan önceki gün 8 saat banyoda kalma gibi uzun bir süresi vardı. Bunlar kişinin yaşantısını kısıtlayan durumlar. Tedavi başladığı takdirde bunlar tamamen normal hayata kavuşabiliyorlar.”

İlaç ve terapilerle tedavi ediliyor

Hastalığın tedavi süreci ile ilgili bilgi veren Sönmez, “Bu hastalığın tedavisinde genelde ilaç ve bilişsel davranışlı terapi metotlarını uyguluyoruz. Kademeli olarak hastalıklarıyla yüzleştirme metotları kullanıyoruz. Yüzleştirildikleri zaman kişilerin bu takıntılarıyla, obsesyon ve kompulsiyonlarıyla baş edebilmesi bir süre sonra tamamen normal düzeye dönebiliyor. Mesela ellerinin kirlendiğini düşünen hastanın ellerini yıkama süresini kısaltmaya ya da yıkamaya geçiş süresini uzatmaya başlıyoruz. Banyoda kalma süresini kısaltmaya çalışıyoruz. Her takıntının kendisine göre bir yüzleştirme metodu var” dedi.

Obsesif kompulsif bozukluk nedir?

Obsesif kompulsif bozukluk, takıntılı düşüncelerin günlük hayatı, hatta yaşamsal aktiviteleri etkileyecek düzeye gelmesi sonucu ortaya çıkan ruhsal bir hastalıktır. Takıntılı düşünce ve dürtüler anlamına gelen obsesyon ile yineleyici zihinsel eylemler ve davranışlar anlamına gelen kompulsiyon davranışları bir araya gelerek hastalığı oluşturur.

Obsesyon, yani kişinin zihninde uzaklaştıramadığı fikir, düşünce ve dürtüler, kişinin isteği dışında gelişir. Kişi bunları mantık dışı olarak değerlendirse de düşünmekten kendini alamadığı için yoğun sıkıntı yaşayarak huzursuzluğa ve dolayısıyla anksiyeteye sahip olur.

Obsesyonların yarattığı huzursuzluğu ve sıkıntıyı ortadan kaldırmak amacıyla da yineleyici davranış ve zihinsel eylemler geliştirir. Son yıllarda toplum içinde görülme oranı artış gösteren obsesif kompulsif bozukluk hastalığı her 100 kişiden iki ya da üçünde rastlanabilir.

Genel olarak ergenlik dönemini ve 2-0-30’lu yaşları kapsayan hastalık çocukluk dönemi de dâhil her yaşta görülebilir.

Kadınlarda daha sık olarak görülen obsesif bozukluk erkeklerde genellikle erken yaşlarda oluşur.